آشنایی با قوانین ترک کار

برای پایان دادن به قراردادهای کاری، باید به قوانین و مقررات موجود در این زمینه توجه شود. این یعنی اگر کارگری بخواهد زودتر از زمان پایان قرارداد کاری به کار خاتمه دهد، باید خیلی زودتر آن را به کارفرما اطلاع داده و نامه استعفای خود را نیز ارائه دهد. حال اگر کارگر بدون اطلاع و به طور ناگهانی انصراف خود را از ادامه همکاری اعلام کند، یعنی اقدام به ترک کار کرده است و باید منتظر عواقب آن باشد. در همین راستا قرار است در این مطلب به بررسی قوانین ترک کار بپردازیم و با جریمه عدم اعلام ترک کار و همچنین مهلت اعلام آن آشنا شویم.

ترک کار به چه معناست؟

زمانی که کارگر بدون استعفا از ادامه کار با شرکت و کارفرما خودداری کند، یعنی اقدام به ترک کار کرده است. این یعنی کارگر به طور یک طرفه و به صورت غیر قانونی، اقدام به فسخ قرارداد کاری کرده است. با اینکه در رابطه با ترک کار به طور صریح در قانون کار هیچ صحبتی نشده است، اما در ماده 25 قانون کار میتوان به قانون فسخ یک طرفه قرارداد اشاره کرد. طبق این ماده قانونی ” هر گاه قرارداد کار برای مدت موقت و یا برای انجام کار معین، منعقد شده باشد هیچ یک از طرفین به تنهایی حق فسخ آن را ندارد. ‌تبصره – رسیدگی به اختلافات ناشی از نوع این قراردادها در صلاحیت هیات‌های تشخیص و حل اختلاف است.”
پس با توجه به این ماده قانونی میتوان اینطور عنوان کرد که ترک کار و فسخ قرارداد کاری به طور یک طرفه، عملی غیر قانونی است. در این شرایط کارفرما می‌تواند از کارگر خود بابت ترک کار به هیات‌های تشخیص و حل اختلاف شکایت نماید. با اینکه در رابطه با ترک کار در قانون کار چیزی عنوان نشده است، اما در بند اول دستورالعمل شماره 17 روابط کار اینطور آمده است که: “ترک کار عبارت است از فسخ یک جانبه قرارداد از طرف کارگر بدون مجوز قانونی. برای محقق شدن ترک کار، کارگر می بایست قصد و نیت چنین عمل حقوقی را داشته باشد؛ بنابراین در صورتی که قصد و نیت فسخ قرارداد وجود نداشته باشد، عمل انجام شده (عدم حضور در کارگاه ) ترک کار محسوب نمی شود.” البته در رابطه با ترک کار در بندهای دیگر نیز موارد دیگری مطرح شده است که به آنها هم اشاره خواهیم داشت.

مراحل قانونی و اصولی ترک کار

کارگرانی که قصد دارند کار خود را ترک نمایند، باید مراحل قانونی آن را طی کنند. قوانین استعفا و ترک کار، شامل مراحلی است که در اینجا به آنها اشاره می‌کنیم:

• کارگر باید 30 روز قبل از ترک کردن کار، استعفای خود را به کارفرما اطلاع دهد. البته برخی این مدت را دو الی چهار هفته عنوان کرده‌اند که بستگی به شرایط کاری و قرارداد کاری دارد. برخی کارفرمایان شرایط استعفا را در قرارداد کاری عنوان می‌کنند و بازه زمانی خاصی را برای آن در نظر می‌گیرند. بنابراین یکی از مراحل قانونی ترک کار و استعفا این است که خیلی زودتر به کارفرما در این رابطه اطلاع داده شود.
• استعفای کارگر باید به صورت کتبی و رسمی باشد و طبق قوانین داخلی شرکت نوشته شود. برای همین اگر از شرایط و قوانین اطلاعی ندارید، می‌توانید از منابع انسانی شرکت در این رابطه سوال نمایید.
•  طبق قوانین کار اگر کارگر 15 روز پس از استعفای کتبی خود از این کار پشیمان شود، می‌تواند استعفایش را پس بگیرد. برای همین در این رابطه میتوان به اهمیت ارائه کتبی استعفا نامه اشاره کرد. جهت لغو استعفا باید رونوشت نامه کتبی به همراه انصراف به نماینده کارگران یا انجمن صنفی تحویل داده شود.
•  زمانی که استعفای خود را اعلام کردید، باید تا یک ماه در اختیار شرکت باشید تا کارفرما نیروی جایگزین مناسب را برای کار پیدا نماید.

تفاوت ترک کار و غیبت کاری

زمانی که کارگر در محل کار برای یک چند دو روز حاضر ‌نشود، به معنای ترک کار و انصراف او از همکاری نیست. گاهی اوقات افراد به دلیل ابتلا به بیماری سخت و یا مشکلات دیگر، از حضور در محل کار بازمی‌مانند. در این مواقع ترک کاری از جانب او صورت نگرفته است و این عدم حضور به معنای غیبت کاری می‌باشد. در رابطه با تفاوت ترک کار و غیبت کاری میتوان به بند 3 دستورالعمل شماره 17 روابط کار نیز اشاره کرد. طبق این بند:” تفاوت غیبت با ترک کار در این است که در غیبت قصد فسخ قرارداد وجود ندارد؛ بنابراین از نظر زمان عدم حضور در کارگاه، ملاک مشخصی نمی توان ارائه نمود، زیرا امکان دارد یک روز یا کمتر از یک روز، عدم حضور در کارگاه به قصد ترک کار باشد، اما حتی ده روز یا بیشتر عدم حضور در کارگاه، غیبت محسوب می شود و کارگر قصد فسخ یکجانبه قرارداد را نداشته باشد. البته هر چه زمان عدم حضور در کارگاه بیشتر باشد می تواند ظاهر، اماره و قرینه ای به همراه قراین دیگر بر ترک کار محسوب شود.”

تسویه حساب با کارگر در شرایط ترک کار به چه صورت است؟

سوالی که برای بسیاری از افراد مطرح است این است که اگر کارگر به یکباره از ادامه کار انصراف داده و ترک کار نماید، تکلیف حق و حقوق او چه می‌شود؟ در این رابطه دوباره به دستورالعمل شماره 17 روابط کار و امور اجتماعی و این بار به بند 5 آن بازمی‌گردیم. طبق این بند: ” چنانچه کارگر دارای قرارداد کار مدت موقت باشد و مبادرت به ترک کار نماید؛ در صورتی که مزایای پایان کار قرارداد های سابق را در هنگام اتمام هر قرارداد دریافت نموده باشد، یا آن مزایا به حساب او منظور شده باشد، صرفا مزایای پایان کار آخرین قرارداد به وی تعلق نمی گیرد؛ لیکن چنانچه قراردادهای قبلی با کارگر تسویه حساب نشده باشد، مستحق مزایای پایان کار کل مدت کارکرد خود نخواهد بود.”

عواقب ترک کار چیست؟

در رابطه با عواقب ترک کار، در ابتدا باید به نوع قرارداد کاری بین کارگر و کارفرما اشاره کنیم. قرارداد کاری می‌تواند به صورت شفاهی و یا کتبی باشد. قراردادهای کتبی از ضمانت اجرایی بیشتری برخوردار هستند و معتبرتر می‌باشند. چرا که اگر مشکل و اختلافی میان کارگر و کارفرما رخ دهد، طرفین می‌توانند با استناد به قرارداد کاری از طرف مقابل شکایت نمایند. در صورتی که در قراردادهای شفاهی به دلیل عدم مکتوب بودن تعهدات، احقاق حق با مشکل همراه است. حال اگر کارگر به هر دلیلی قصد ترک کار کند، منجر به وارد شدن خسارت به کارفرما می‌شود. در این شرایط کارفرما می‌تواند به دلیل خسارت ترک کار توسط کارگر، از او شکایت نماید. اگر قرارداد کاری از نوع کتبی باشد، کارگر به راحتی مقصر شناخته شده و باید برای جبران خسارت اقدام نماید. در صورتی هم که قرارداد از نوع شفاهی باشد، کارفرما باید در ابتدا وجود رابطه کارگر و کارفرمایی خود را اثبات کند و سپس از او شکایت نماید.
کارفرما برای شکایت از کارگر به دلیل ترک کار، باید مراحل زیر را انجام دهد:

• در ابتدا کارفرما باید اسناد و مدارکی که به وجود رابطه کارگر و کارفرمایی اشاره دارد را جمع آوری کند.
• پس از آن باید به اداره کار مراجعه کرده و در آنجا یک شکواییه تنظیم نماید.
• سپس شکایت در هیئت تشخیص توسط کارشناسان مربوطه طرح شده و اقداماتی در رابطه با ایجاد توافق میان طرفین انجام می‌شود.
• در نهایت نیز در صورت عدم توافق، رای برای شخص خاصی یعنی کارگر صادر می‌شود.

جمع بندی

زمانی که کارگر به طور ناگهانی از ادامه کار خودداری کند و محل کار را ترک نماید، یعنی ترک کار کرده است. ترک کار عملی غیر قانونی است و برای آن جریمه در نظر گرفته شده است. برای همین کارگران باید به مهلت اعلام ترک کار توجه داشته باشند و حتما سی روز قبل از ترک کار و استعفا، آن را به کارفرمای خود اطلاع دهند. در غیر این صورت کارگر مقصر شناخته شده و به دلیل خسارت وارد شده بر کارفرما، حق شکایت را به کارفرما می‌دهد.

جهت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با کلینیک اداری آسان کار تماس بگیرید.