مالیات حقوق یکی از چالش های بزرگی است که بسیاری از کارمندان با آن مواجه هستند و حتی بسیاری از افرادی که حقوق بالایی دریافت می کنند از این مورد خیلی آگاه نیستند و نمی دانند که بر حقوقی که دریافت می کنند مالیت تعلق می گیرد. البته توجه نمایید که تنها بر حقوق برخی کارگران مالیات حقوق لحاظ می شود و تمامی آن ها شامل این مورد نمی شوند.
توجه نمایید که مالیات یکی از مهم ترین منابع درآمد دولت است که به صورت مستقیم و غیر مستقیم دریافت می شود بنابراین شاید این سوال شما هم باشد که ما چند نوع مالیات داریم؛ در پاسخ به این سوال باید آگاه باشید که مالیات یا به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از تمامی افراد دریافت می شود که مالیات حقوق جزو انواع مالیات های مستقیم است که از حقوق و دستمزد افراد کسر می شود و کارمندان باید خوبی از این مورد آگاه باشند.
بنابراین اگر می خواهید بدانید مالیات حقوق چیست و چگونه محاسبه می شود، بهتر است که در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا با نرخ مالیات حقوق 1402 و نکات پیرامون آن بیشتر آشنا شوید.
تعریف مالیات حقوق
یکی از مهم ترین منابع درآمد دولت از طریق مالیات است که این مالیات از طریق روش های مختلفی تامین می شود. مالیات می تواند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم پرداخت شود که مالیات حقوق از انواع مالیات های مستقیم است و یکی از مهم ترین مواردی است که به عنوان مالیات به حساب دولت واریز می شود. اما مالیات غیر مستقیم بر روی کالا لحاظ می شود که موضوع مورد بحث ما در این مقاله نیست.
مالیات حقوق به صورت مستقیم از حقوق کارگران کسر می شود یعنی افرادی که به عنوان کارگر در خدمت شخص دیگری به عنوان کارفرما مشغول به کار هستند، حقوقی دریافت می کنند که از همین حقوق مبلغی به عنوان مالیات حقوق کسر می شود. در واقع کارفرما موظف است که این مبلغ را از حساب کارگران کسر کند و به حساب سازمان امور مالیاتی واریز نماید.
البته ذکر این نکته ضروری است که تنها به برخی مشاغل مالیات حقوق تعلق می گیرد و میزان این کسری برای هر کسی متفاوت است که این کسری با توجه به نظر حسابرس و کارفرما صورت می گیرد.
چه کسانی مشمول پرداخت مالیات هستند؟
در ادامه فهرستی را مشاهده می کنید که بیان می کند 66 مورد مشمول پرداخت مالیات می باشند. در واقع مبلغ مالیات از حقوق و دستمزد کارمندان کسر می شود که در ادامه با این موارد بیشتر آشنا می شوید.
| اتومبیل اختصاصی بدون راننده | فوق العاده سیاری | حق افزایش بهره وری تولید | حق ترانسپورت و سرویس | ایاب و ذهاب | حقوق اصلی (ثابت) |
| عیدی سالانه یا پاداش آخر سال | حق آنکال | حق تولید | حق دیپلم | حق خوار و بار | اضافه کاری |
| سایر مزایای پرداختنی غیر نقدی به کارگران | حق آکورد | حق کمیسیون فروش | برودت | حق امضاء | کسری انبار |
| تغذیه | فوق العاده کیلومتری | جمعه کاری | حق فنی | حق باجه | محرومیت از تسهیلات زندگی |
| پول شیر | حق مشاوره | جیره نقدی | حق انبارداری | حق سرپرستی | فوق العاده محل خدمت |
| حق تأهل | پول جارو | مزایای نقدی | حق شیفت | حق مدیریت | فوق العاده مرزی |
| حق عیال | حق مسکن | پول صبحانه | حق یک وعده غذا | حق خزانه | فوق العاده شرایط محیط کار |
| حق اولاد | سایر مزایای غیر نقدی به قیمت تمام شده | مزایای تولید | حق پول نهار و شام | حق سرایداری | نوبت کاری |
| پول لباس کار | مسکن با اثاثیه | کارمزد | فوق العاده نگهبانی | حق حسابرسی | فوق العاده کشیک |
| بهای صابون | مسکن بدون اثاثیه | فوق العاده محل خدمت | فوق العاده کشیک | حق پاسداری | فوق العاده جذب |
| کسری انبار | اتومبیل اختصاصی با راننده | پول اتوبوس | حق ثابت | حق نمایندگی بیمه | مزایای ارزی |
نرخ مالیات حقوق کارگران 1402
برای محاسبه نرخ مالیات حقوق کارگران باید به دستمزد، تاریخ پایان کار (آخرین روزی که کارگر مشغول به کار در سازمان مورد نظر بوده است) و غیره توجه نمایید تا بتوانید مالیات حقوق را به درستی حساب کنید.
بنابراین نحوه محاسبه مالیات حقوق هر یک از کارگران متفاوت از دیگری است و نمی توان برای تمامی افراد یک عدد و رقم را در نظر گرفت.
در جدول زیر می توانید نحوه پلکانی مالیاتی را ببینید.
| پلکان | درآمد سالیانه به ریال | نرخ مالیات | نحوه محاسبه |
| – | از ۱ ریال تا ۶۷۲ میلیون ریال | معاف | – |
| پله اول | از ۶۷۲ میلیون ریال تا ۱ میلیارد و ۸۰۰ میلیون ریال | ۱۰ درصد | ۱۰%*(۶۷۲۰۰۰۰۰۰۰- حقوق) |
| پله دوم | از ۱ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تا ۳ میلیارد ریال | ۱۵ درصد | ۱۵%*(۱۸۰۰۰۰۰۰۰۰- حقوق)+۱۱۲۸۰۰۰۰۰ |
| پله سوم | از ۳ میلیارد ریال تا ۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال | ۲۰ درصد | ۲۰%*(۳۰۰۰۰۰۰۰۰۰- حقوق)+۲۹۲۸۰۰۰۰۰ |
| پله چهارم | از چهار میلیارد و دویست میلیون ریال به بالا | ۳۰ درصد | ۳۰%*(۴۲۰۰۰۰۰۰۰۰۰- حقوق)+۵۳۲۸۰۰۰۰۰ |
مالیات حقوق بازنشستگان
یکی از مهم ترین سوالات برای پرداخت مالیات حقوق این است که آیا به حقوق بازنشستگان مالیات تعلق می گیرد و یا خیر؛ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که مطابق ماده 91 قانون مالیات‌های مستقیم، حقوق بازنشستگان (از جمله بازنشستگان تامین اجتماعی) از پرداخت هرگونه مالیات حقوق معاف شده است.
چه کسانی از مالیات حقوق معاف هستند؟
در ابتدای این مقاله اشاره کردیم که تمامی افراد مشمول پرداخت مالیات حقوق نمی شوند و خیلی از این افراد معاف از پرداخت مالیات هستند که در ادامه لیستی از مهم ترین اشخاصی که معاف از پرداخت مالیات حقوق هستند را مشاهده می کنید. البته توجه نمایید که ممکن است هر ساله از تعداد این افراد کسر یا به تعداد آن افزوده شود که این لیست مطابق آخرین آمارها در سال جاری یعنی 1402 جمع آوری شده است.
- مامورین سیاسی خارجی در ایران که تابع دولت جمهوری اسلامی ایران نیستند
- افرادی که درآمد سالیانه آنها کمتر از 120 میلیون تومان است
- مامورین کنسولی خارجی در ایران
- کارشناسان خارجی که به ایران اعزام می‌شوند
- کارمندان محلی سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌ها و نمایندگی‌های دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج
- افرادی که حقوق بازنشستگی دریافت می کنند
- مبلغی که توسط کارفرما بابت هزینه معالجه کارکنان به بیمارستان پرداخت می شود
- هزینه سفر و فوق‌العاده مسافرت مربوط به شغل
- مزایای غیرنقدی
- عیدی سالانه
- مسکنی که در محل کارگاه است و یا خانه های ارزان سازمانی
- حقوق کارکنان نیروهای مسلح اعم نظامی و انتظامی
- وجوه حاصل از بیمه بابت جبران خسارت بدنی
اعتراض به برگه تشخیص اداره مالیات
گاهی اوقات افراد با دیدن برگه اداره مالیات شوکه می شوند چرا که مبلغ مشخص شده با مبلغ واقعی تفاوت های بسیاری دارد که در این شرایط افراد می توانند به صورت آنلاین و با مراجعه به سایت تعیین شده، اعتراض خود را ثبت نمایند. پس از ثبت اعتراض ماموران مالیاتی و کارشناسان اقدام به بررسی این اعتراض می کنند و سپس نتیجه را اعلام می کنند.
البته ذکر این نکته ضروری است که شما در مدت زمان محدودی باید این اقدام را انجام دهید چرا که زمان اعتراض شما محدود است و نمی توانید هر زمانی اقدام کنید. برخی افراد پس از دریافت برگه تشخیص اداره مالیات، مدت ها بعد اعتراض می کنند که دیگر زمان اعتراض به برگه تشخیص اداره مالیات گذشته است و فایده ای نخواهد داشت بنابراین سعی کنید که اگر اعتراض دارید زودتر اقدام کنید تا با مشکلی مواجه نشوید.
جمع بندی
پیشتر با مالیات حقوق آشنا شدید و حالا می دانید که از حقوق برخی کارگران، مبلغی به عنوان مالیات حقوق کسر می شود. مالیات حقوق به صورت مستقیم از حقوق و درآمد افراد کسر می شود که این کسری توسط کارفرما انجام می شود و سپس به حساب سازمان امور مالیاتی واریز می شود.
توجه نمایید که مالیات بخشی از درآمد دولت است که این مالیات به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم از افراد گرفته می شود که یکی از نمونه های بارز آن مالیات حقوق می باشد. البته توجه نمایید که همان طور که پیشتر هم خواندید مالیات حقوق تنها به برخی افراد تعلق می گیرد و مبلغ آن برای هر کسی متفاوت است و بستگی به عوامل مختلفی دارد. بنابراین مبلغ مالیات توسط کارشناسان کلینیک اداری آسان کار محاسبه می شود و سپس از حقوق و درآمد افراد کسر می شود.
