هر فعالیتی در بیمه که طرفین یا یکی از طرفین قرارداد آن را به یک کارگزاری مشخص واگذار کند، به یک قرارداد کارگزاری بیمه نیاز دارد. این قرارداد انواع مختلفی دارد و شامل مواردی چون قرارداد بیمه خدمات و قرارداد بیمه حوادث می‌شود. در رابطه با قرارداد کارگزاری نکات مهمی هم وجود دارد که باید به آنها توجه شود. برای همین در ادامه به بررسی بیشتر قرارداد کارگزاری بیمه پرداخته و با نکات و موارد مهم مرتبط با آن آشنا خواهیم شد.
آشنایی با مفاهیم کارگزاری بیمه و کارگزار بیمه
پیش از هر چیز بهتر است به مفهوم کارگزاری بیمه و کارگزار بیمه آشنا شویم. منظور از کارگزاری یا کارگزاران بیمه، اشخاص عادی، شرکت‌ها و یا موسساتی هستند که برای یک یا چند موسسه کار می‌کنند. کارگزاری بیمه واسطه انجام معاملات بین بیمه گر و بیمه گذار است و در برابر این کار کارمزد دریافت می‌کند. چنین اشخاص یا شرکت‌هایی به موسسات یا افرادی که به آنها مراجعه می‌کنند، مشاوره بیمه می‌دهند و در قبال این کار دستمزد خود را دریافت می‌نمایند.
حال در پاسخ به این سوال که کارگزار بیمه کیست، باید گفت که کارگزار بیمه یک شخص حقیقی یا حقوقی است که به متقاضیان خدمات بیمه در رابطه با این خدمات مشاوره داده و آنها را به خوبی راهنمایی می‌نماید. کارگزار بیمه باید از بیمه مرکزی، پروانه کارگزاری یا همان مجوز را دریافت کرده باشد.
وظایف کارگزار بیمه چیست؟
کارگزار بیمه چندین وظیفه دارد که در اینجا به چند مورد از آنها اشاره می‌کنیم:
- کارگزار بیمه باید تمام معاملات جاری را در دفتر قانونی خود ثبت نماید.
- کارگزار بیمه وظیفه دارد تا هر سال اظهارنامه مالیاتی آخرین دوره مالی خود را به بیمه مرکزی ارائه دهد.
- این کارگزار باید به رعایت کلیه بخشنامه‌های ابلاغی بیمه مرکزی، قوانین بیمه مرکزی ایران و دیگر قوانین کشور بپردازد.
- کارگزار بیمه مسئولیت صحت امضای بیمه گذار را نیز برعهده دارد.
- کارگزار بیمه باید تضمینی به صورت وجه نقد یا ضمانت نامه بانکی به بیمه مرکزی ارائه کند. حداقل میزان تضمین برای کارگزاری حقوقی صد میلیون تومان و برای کارگزاری حقیقی پنجاه میلیون تومان در نظر گرفته شده است.
قرارداد کارگزاری بیمه به چه قراردادی گفته می‌شود؟
قرارداد کارگزاری یکی از انواع قراردادهای کاری و مربوط به بازار کسب و کار است که به قرارداد بروکری یا قرارداد انجام کار هم شناخته می‌شود. در چنین قراردادهایی رابطه بین کارفرما و کارگزار به خوبی تعیین می‌شود و یک جنبه قانونی پیدا می‌کند. حال در رابطه با قرارداد کارگزاری بیمه باید اشاره شود که برای هر فعالیتی در بیمه که طرفین یا یکی از طرفین قرارداد آن را به کارگزار مشخصی واگذار می‌کند، نیاز به یک قرارداد کارگزاری بیمه دارد. همانطور که اشاره کردیم، قرارداد کارگزاری بیمه انواع مختلفی دارد که در زیر به چند مورد آن اشاره می‌کنیم. انواع قرارداد کارگزاری بیمه عبارتند از:
- قرارداد بیمه خدمات
- قرارداد بیمه حوادث
- قرارداد بیمه سرمایه
- قرارداد بیمه عمر جمعی
- و غیره
متن قرارداد کارگزاری بیمه شامل چه مواردی می‌شود؟
تنظیم متن قرارداد کارگزاری بیمه و هر قرارداد کارگزاری دیگری بسیار مهم است. در اینجا به چند بند مشترک که باید در هر قرارداد کارگزاری وجود داشته باشد، اشاره می‌کنیم.
1- مشخصات طرفین قرارداد
از مهمترین موارد در قرارداد کارگزاری بیمه، درج اطلاعات و مشخصات طرفین است. منظور از طرفین قرارداد، کارفرما و کارگزار هستند که هر دو میتوانند از اشخاص حقیقی و یا حقوقی باشند. از جمله اطلاعات لازم هم باید به نام و نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، کد ملی، آدرس محل سکونت و شماره تلفن آن، شماره همراه و کد پستی اشاره کرد. حال اگر یکی از طرفین یا هر دو از اشخاص حقوقی باشند، باید اطلاعاتی مانند نام شرکت، کد اقتصادی، شماره ثبت، آدرس شرکت، تلفن، اطلاعات نماینده و سمت او در قرارداد کارگزاری بیمه درج شود.
2- موضوع قرارداد کارگزاری
منظور از موضوع در قرارداد کارگزاری همان کاری است که قرار است شخص کارگزار انجام دهد. قراردادهای کارگزاری بیشتر شامل مواردی چون خرید و فروش، خدمات، فرصت‌های سرمایه گذاری و تامین مالی می‌شوند. حال در رابطه با موضوع یا عنوان قرارداد کارگزاری بیمه میتوان به موردی همچون “امور کارگزاری مربوط به بیمه از سوی کارگزار مطابق با جزئیات و مندرجات مقیود در مواد آتی” اشاره کرد.
3- مدت قرارداد کارگزاری بیمه
از دیگر اطلاعات لازم برای قرارداد کارگزاری بیمه باید به مدت زمان قرارداد اشاره کرد. در این بخش از قرارداد باید تاریخ شروع و پایان بیمه در قرارداد کارگزاری درج شود. این مدت زمان در صورت تمایل طرفین قرارداد قابل تمدید است و میتوان با رسیدن به تاریخ پایان قرارداد کارگزاری بیمه به تمدید آن پرداخت. توجه شود که عدم تعیین مدت زمان قرارداد ممکن است تبعاتی را برای طرفین داشته باشد. از این رو حتما در قرارداد کارگزاری بیمه، زمان آن را ذکر کنید.
4- مبلغ قرارداد کارگزاری بیمه
مبلغ قرارداد در اینجا به حق الزحمه‌ای اشاره دارد که در ازای فعالیت کارگزار به او پرداخت می‌گردد. در واقع مبلغ قرارداد کارگزاری، همان دستمزد کارگزار است و باید در رابطه با مقدار آن و همچنین نحوه پرداخت آن به درستی در قرارداد اشاره شود. نحوه پرداخت مبلغ قرارداد کارگزاری بیمه به صورت توافقی مشخص می‌شود و پس از آن باید این حق الزحمه در زمان معین شده به حساب کارگزار واریز گردد.
5- درج تعهدات طرفین در قرارداد کارگزاری بیمه
از دیگر مواردی که در هر نوع قراردادی الزامی است، درج تعهدات طرفین قرارداد است. در رابطه با قرارداد کارگزاری بیمه هم به همین شکل است. در این بخش از قرارداد باید تعهدات و وظایف طرفین به خوبی ذکر شود و اگر یکی از آنها شروط خاصی دارند، در آن اشاره شود. کارگزار باید تمام امور انجام شده را ثبت کرده و آن را به بیمه گزارش کند. اگر هم طرف قرارداد او شرکت بیمه باشد، باید عملیات انجام شده برای شرکت بیمه را با جزئیات ثبت کرده و به او ارائه دهد. از جمله وظایف کارفرما هم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ارائه هرگونه اسناد و مدارکی که کارگزار از او درخواست کرده باشد
- ارائه تمام اطلاعاتی که مرتبط با کار کارگزار است و کارگزار برای روند کار به آن نیاز دارد
- پرداخت کلیه مبالغ در زمان تعیین شده که طبق قرارداد آنها را قبول کرده است
در پایان قرارداد کارگزاری بیمه باید محلی برای درج امضای طرفین قرارداد باشد. این قرارداد باید در دو نسخه تنظیم شده و به امضای هر دو طرف برسد. پس از آن هر یک از این نسخه‌ها به هر یک از طرفین داده می‌شود.
آیا امکان فسخ قرارداد کارگزاری بیمه وجود دارد؟
هر قراردادی امکان فسخ دارد. شرایط فسخ نیز باید با توجه به توافق طرفین مشخص شود. با این حال اگر یکی از طرفین نسبت به مفاد قرارداد کارگزاری بیمه تخلف کند، طرف دیگر این امکان را دارد تا به صورت یک جانبه به فسخ آن بپردازد. همچنین بهتر است اشاره شود که کارفرما نمیتواند کاری را که به کارگزار سپرده است را همزمان به یک شخص یا کارگزاری دیگر واگذار کند. مگر آنکه خود کارگزار از ادامه کار انصراف دهد و این شرایط را برای کارفرما ایجاد کند. با این حال اگر میان طرفین قرارداد کارگزاری بیمه اختلافی صورت گیرد، میتوان از طریق داوری یا دادگاه صالح به حل اختلاف آنها پرداخته شود. خوب است که در این رابطه نیز در قرارداد کارگزاری بیمه صحبت شده باشد تا در زمان مورد نیاز برای حل اختلاف سریع اقدام شود.
جمع بندی
قرارداد کارگزاری بیمه یکی از انواع قراردادهای کارگزاری است که در متن به خوبی راجع به آن صحبت شد. همانطور که گفته شد، کارگزاری بیمه شخص یا موسسه ای است که واسطه انجام معاملات بین بیمه گذار و بیمه گر است و در قبال انجام مسئولیت‌های خود دستمزد دریافت می‌کند. حال برای این کار نیاز به عقد یک قرارداد کارگزاری بیمه است که در رابطه با بندهای لازم آن و همچنین شرایط آن به خوبی در متن اشاره شد.
