حق سنوات یکی از حق و حقوق کارگران و کارمندان است که هنگام فراغت از کار و یا در پایان سال به او پرداخت می‌شود. زمانی که کارمند به استخدام یک شرکت در می‌آید، مشمول حق و حقوقی می‌شود که باید توسط کارفرما به او پرداخت شود. حق سنوات یکی از این موارد است که معادل با یک پایه حقوق می‌باشد. پرداخت حق سنوات به صورت قطعی یا علی الحساب صورت می‌گیرد. اما علی الحساب یا قطعی بودن پرداخت حق سنوات به چه معنا است و چه تفاوتی با هم دارند؟ در ادامه مطلب به این موارد پرداخته و با شرایط هر یک از آنها آشنا خواهیم شد.
حق سنوات چیست؟
حق سنوات یا سنوات پایان خدمت، یکی از مزایای اجباری است که کارفرما موظف است آن را به کارگر/کارمند خود پرداخت نماید. حق سنوات به مبلغی گفته می‌شود که هنگام فراغت از کار به افراد پرداخت می‌شود. حال این زمان می‌تواند هنگام بازنشستگی، از کار افتادگی، فوت و یا استعفا باشد. حتی برخی از شرکت‌ها اقدام به پرداخت حق سنوات در پایان هر سال کاری کرده و آن را به حساب کارمند واریز می‌نمایند. میزان سنوات پایان خدمت معادل یک ماه آخرین مزد ثابت دریافتی است. در واقع کارفرما باید یک پایه حقوق را به عنوان حق سنوات به کارگر پرداخت نماید.
حق سنوات مطابق با ماده 24 قانون کار به این صورت تعریف شده است: ” در صورت خاتمه قرارداد کار، کار معین یا مدت موقت، کارفرما مکلف است به کارگری که مطابق قرارداد، یک سال یا بیشتر، به کار اشتغال‌داشته است برای هر سال سابقه، اعم از متوالی یا متناوب بر اساس آخرین حقوق مبلغی معادل یک ماه حقوق به عنوان مزایای پایان کار به وی پرداخت‌نماید.”
پس همانطور که مشخص است، حق سنوات از حقوق، دستمزد اصلی افراد بوده که در قانون کار نیز به آن اشاره شده است. لذا اگر کارفرما از پرداخت سنوات به کارمند خودداری نماید، کارمند یا کارگر این حق را دارد تا از کارفرما بابت عدم پرداخت حق سنوات شکایت نماید.
علی الحساب بودن حق سنوات
علی الحساب بودن پرداخت حق سنوات، در خصوص ماده 24 قانون کار است که در بخش قبل به آن اشاره کردیم. طبق این ماده کارفرما موظف است به کارگری که در مجموعه در حال اشتغال است، مبلغی را معادل یک ماه حقوق به عنوان مزایای پایان کار به او پرداخت نماید. حق سنوات به ازای هر یک سال کارکرد، معادل یک ماه پایه حقوق است. در واقع اگر کارگر دو سال در مجموعه مشغول به کار بوده و قصد تسویه و خروج از شرکت داشته باشد، کارفرما باید دو پایه حقوق را به عنوان حق سنوات به او پرداخت نماید.
حال اگر در قراردادهای کاری با مدت بیش از یک سال، در پایان هر سال حق سنوات همان سال پرداخت شود، به دلیل اینکه قرارداد هنوز به اتمام نرسیده و شخص در استخدام شرکت است، مبلغ پرداختی مشمول علی الحساب شدن حق سنوات می‌شود. در این شرایط زمانی که قرارداد کاری به اتمام برسد، تمام مبالغی که در هر سال و بر مبنای حقوق همان سال واریز می‌شده است، علی الحساب بوده و کارفرما موظف است تا سنوات کل قرارداد کار را بر مبنای آخرین حقوق کارگر محاسبه و پرداخت نماید. همچنین مابه التفاوت مبالغ پرداختی در سالهای گذشته نیز باید محاسبه شده و به حساب کارگر واریز گردد. با توجه به این موارد میتوان اینطور نتیجه گرفت که علی الحساب شدن حق سنوات کارگران، شامل قراردادهای کار موقت با مدت بیش از یک سال موضوعیت دارد. حال در قراردادهای کار یک سال یا کمتر از یک سال، با خاتمه قرارداد سنوات کارگر پرداخت شده که این پرداخت از نوع قطعی خواهد بود.
علی الحساب شدن سنوات شامل چه قراردادهایی است؟
در بخش قبلی به شرایط علی الحساب شدن حق سنوات پرداختیم. همانطور که اشاره کردیم علی الحساب شدن سنوات کارگران شامل قراردادهای کاری بیش از یک سال است که در پایان هر سال حق سنوات همان سال بر مبنای حقوق همان سال واریز شده است. برای محاسبه سنوات علی الحساب باید به آخرین حقوق دریافتی فرد توجه شود و مبالغی که در سنوات گذشته پرداخت شده را کسر کرده و مابقی را به شخص پرداخت نمود.
حق سنوات به چه کسانی تعلق نمی‌گیرد؟
برای برخی از افراد خصوصا کسانی که به تازگی وارد بازار کار شده‌اند، این سوال مطرح است که حق سنوات شامل چه افرادی شده و چه کسانی از دریافت آن محروم هستند. در پاسخ باید بگوییم که حق سنوات جزو حقوق و مزایای اجباری است که جزو تکالیف و تعهدات کارفرما می‌باشد. بنابراین کارفرما باید در هر شرایطی نسبت به پرداخت آن اقدام کرده و هیچ تفاوتی از این حیث میان حق سنوات کارگران خود قائل نشود. سنوات باید با خاتمه کار یا فسخ قرارداد کاری به کارگر پرداخت شود. حتی افرادی هم که کمتر از یک سال در مجموعه به کار پرداخته‌اند، مشمول دریافت حق سنوات می‌شوند. بنابراین با این تفاسیر باید گفت که هر فردی که به استخدام یک مجموعه در آمده و قرارداد کاری با کارفرما دارد، حق دریافت سنوات پایان خدمت را دارد.
تفاوت پایه سنوات و حق سنوات
حق سنوات به عنوان پاداش پایان کار، به آن دسته از افرادی داده می‌شود که سابقه کاری در شرکت دارند. در صورتی که کارگر یک سال به کار در شرکت پرداخته باشد، معادل همان یک سال حق سنوات دریافت می‌کند. حال اگر کمتر از یک سال به کار در شرکت پرداخته باشد، به ازای هر ماه حق سنوات او محاسبه شده و در تعداد ماه‌های کارکرد ضرب می‌شود. در واقع کارگران برای دریافت حق سنوات نیازی به یک سال سابقه کاری ندارند. حال پایه سنوات برای کارگاه‌هایی است که طرح طبقه‌بندی مشاغل دارند و پایه سنوات را به حداقل حقوقشان اضافه می‌کنند. این مبلغ به صورت ماهانه و یا در آخر سال به حساب افراد واریز می‌گردد.
حق سنوات برای کارگران غیر رسمی
طبق بخشنامه‌ای که وزارت کار و تعاون در سال 92 تنظیم کرد، اشاره شد که کارگران غیر رسمی نیز مشمول دریافت حق سنوات هستند و باید به میزان کارگران رسمی سنوات دریافت نمایند. در واقع در پرداخت حق سنوات، هیچ تفاوتی میان کارگران رسمی و غیر رسمی نبوده و کارفرما موظف است این مزایا را برای تمام پرسنل خود در نظر گرفته و پرداخت نماید. علاوه بر این، طبق این بخشنامه مشخص شد که پرداخت سنوات ارتباطی با مدت قرارداد ندارد و کارگر باید طبق سابقه کاری خود، حق سنوات را دریافت نماید. میزان سنوات برای یک سال کارکرد معادل یک ماه پایه حقوق است و اگر این میزان کمتر از یک سال باشد، به میزان ماه‌های کارکرد سنوات دریافت می‌نماید. برای محاسبه حق سنوات کمتر از یک سال، باید پایه حقوق را بر 12 (تعداد ماه‌ها) تقسیم کرده و سپس عدد حاصل را در تعداد ماه‌های کارکرد ضرب کرد. با این کار میتوان به میزان حق سنوات کارگر با کارکرد کمتر از یک سال پی برد.
شکایت از کارفرما بابت عدم پرداخت حق سنوات
از آنجایی که حق سنوات جزو مزایا و حقوق اصلی کارگر است، کارگر این حق را دارد که در صورت عدم واریز حق سنوات از جانب کارفرما، از او شکایت نماید. برای شکایت از کارفرما بابت حق سنوات، باید به اداره کار رجوع شده و مراحل شکایت را طی کرد. پس از طرح شکایت، کارفرما موظف به پرداخت حق سنوات کارگر می‌شود.
جمع بندی
حق سنوات از مزایا و حقوق اصلی است که پرداخت آن از وظایف کارفرما است. کارفرما باید سنوات کارگر را طبق ماه‌های کارکرد محاسبه کرده و به او پرداخت نماید. معمولا حق سنوات در پایان سال و یا در زمان بازنشستگی، از کار افتادگی، فوت و یا استعفا به کارگر پرداخت می‌شود. حال در رابطه با پرداخت حق سنوات، پرداخت علی الحساب و قطعی آن مطرح است که در متن به طور کامل به آن اشاره کردیم. همانطور که متوجه شدید علی الحساب شدن حق سنوات کارگران، شامل قراردادهای کار موقت با مدت بیش از یک سال موضوعیت دارد. حال در قراردادهای کار یک سال یا کمتر از یک سال، با خاتمه قرارداد سنوات کارگر پرداخت شده که این پرداخت از نوع قطعی در نظر گرفته می‌شود.
جهت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با کلینیک اداری آسان کار تماس بگیرید.
