یکی از حق و حقوق‌های تمام کارمندان و کارگران که بر عهده کارفرما است، حق سنوات است. سنوات پایان خدمت یا همان حق سنوات، مبلغی است که در زمان بازنشستگی، استعفا، فوت و یا حتی در پایان سال به فرد تعلق می‌گیرد. در این مطلب قرار است با حق سنوات بیشتر آشنا شویم و به نحوه محاسبه و شرایط پرداخت آن پی ببریم.
حق سنوات چیست؟
زمانی که فردی به استخدام یک شرکت در می‌آید، از حق و حقوق خاصی برخوردار می‌شود. تمام حق و حقوق‌های کارمند یا کارگر، بر عهده کارفرمای شرکت است و این شخص موظف است تا حق و حقوق کارگر خود را در موعدهای مقرر پرداخت نماید. تمام مواردی که جزو حقوق کارگر به حساب می‌آید، در قرارداد کاری ذکر می‌شود و کارفرما موظف به عمل به آنها می‌باشد. یکی از حقوق مهم در این رابطه، حق سنوات یا سنوات پایان خدمت است. حق سنوات به مبلغی گفته می‌شود که در پایان هر سال متناسب با تعداد ماه‌های خدمت به فرد پرداخت می‌شود. البته زمان پرداخت حق سنوات می‌تواند تنها در پایان خدمت باشد و به طور سالانه انجام نشود. در این رابطه نیز شخص کارفرما باید بر اساس شرایط و ضوابط شرکت خود تصمیم بگیرد.
تعریف حق سنوات بر اساس قانون کار
طبق ماده 24 قانون کار، زمانی که قرارداد کاری به اتمام می‌رسد، کارفرما باید به کارگری که بیش از یک سال سابقه کار دارد، سنوات پرداخت نماید. مبلغ تعیین شده برای حق سنوات به ازای هر یک سال سابقه کار، برابر با یک ماه آخر حقوق، دستمزد کارگر است. برای مثال اگر فردی به مدت یکسال با حقوق ماهیانه 6 میلیون تومان در شرکتی مشغول به کار بوده باشد، در پایان سال باید به ازای یک سال خدمت خود، 6 میلیون تومان حق سنوات دریافت نماید. طبق ماده 21 قانون کار نیز، حق سنوات مبلغی معادل با آخرین حقوق دریافتی کارگر دارد. بنابراین حق سنوات در قانون کار به خوبی مشخص است و جزو مزایا و حقوق اصلی افراد به حساب می‌آید.
روش پرداخت حق سنوات به چه صورت است؟
حق سنوات می‌تواند در یکی از شرایط زیر پرداخت شود:
- روش اول: در این روش، حق سنوات در پایان هر سال کاری به همراه مبلغ عیدی و پاداش به کارگر پرداخت می‌شود. این روش که اصطلاحا سنوات خدمات سالانه نامیده می‌شود، مستقیما به حساب کارگر واریز می‌شود.
- روش دوم: در این روش کارفرما به جای پرداخت سالیانه حق سنوات، تنها در پایان قطع همکاری با کارگر سنوات را به او پرداخت می‌نماید. برخی از شرکت‌ها به این شیوه حق سنوات را پرداخت می‌کنند و بر اساس تعداد سال‌ها و ماه‌های کارکرد فرد، حق سنوات او را محاسبه و واریز می‌نمایند. پایه سنوات با سنوات متفاوت است.
حق سنوات به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
برخی افراد تصور دارند که حق سنوات تنها به افرادی که قرارداد رسمی دارند تعلق می‌گیرد و افراد با قرارداد غیر رسمی مشمول دریافت آن نمی‌شوند. در صورتی که طی بخشنامه‌ای که در سال 92 توسط وزارت کار به کارخانه‌ها و ادارات فرستاده شد، حق سنوات شامل تمام افراد بوده و کارفرما نباید بین پرسنل با قرارداد رسمی و غیر رسمی خود تفاوتی قائل شود. حتی افرادی هم که در حین کار استعفا می‌دهند و شغل خود را ترک می‌کنند نیز مشمول دریافت حق سنوات هستند. بنابراین همانطور که مشخص است، تمام افرادی که به طور رسمی یا غیر رسمی در مرکزی مشغول به کار می‌شوند، باید حق سنوات خود را از کارفرما دریافت نمایند.
پرداخت سنوات با یک ماه کارکرد
پرداخت سنوات به طور سالانه صورت می‌گیرد و در پایان خدمت کاری، به ازای هر یک سال کارکرد مبلغی معادل با مبلغ آخرین حقوق دریافتی به فرد پرداخت می‌شود. حال در این بین افرادی هستند که سابقه کاریشان کمتر از یک سال است و پس از چند ماه به دلایل مختلفی از ادامه کار منصرف شده‌اند. در رابطه با این افراد نیز باید بگوییم که پرداخت سنوات برای سابقه کاری کمتر از یک سال نیز میسر است. در این شرایط میزان کارکرد و روزهای فعالیت فرد محاسبه شده و طبق آنها مبلغ سنوات مشخص و پرداخت می‌شود. پس اگر در یک شرکت مشغول به کار شده و پیش از پایان سال قصد ترک کار و شرکت را کردید، شما نیز مشمول دریافت حق سنوات هستید و باید در این مورد با کارفرمای خود صحبت نمایید.
شرایط تعلق سنوات خدمت یا پایان کار
طبق ماده 24 قانون کار، مزایای پایان کار یا سنوات خدمت مشروط به دو شرط است؛ خاتمه قرارداد و داشتن سابقه کاری بیش از یک سال. حال از جمله راه‌های خاتمه قرارداد و شرایط تعلق گرفتن یا نگرفتن سنوات خدمت، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- استعفای کارگر: طبق ماده 21 قانون کار، شخصی که قرار است از کار فعلی خود استعفا دهد، باید یک ماه قبل آن را به صورت کتبی به کارفرما ارائه دهد. پس از اتمام مدت یک ماه نیز، قرارداد کاری خاتمه پیدا می‌کند. در این شرایط مزایای پایان کار یا همان سنوات خدمت، به کارگر تعلق پیدا می‌کند.
- اخراج از کار: اگر کارگری بدون عذر موجه از سمت کارفرمای خود اخراج شود و پس از شکایت مجددا به کار خود بازگردد، ایام تعلیق کار جزو سابقه کاری او به حساب می‌آید. طبق ماده 29 قانون کار، سنوات خدمت به این مدت نیز تعلق پیدا می‌کند. حال اگر امکان بازگشت به کار و ادامه همکاری وجود نداشته باشد، کارفرما موظف است تمام مزایای پایان کار را به کارگر پرداخت نماید.
- ترک کار: ترک کار جزو اشکال خاتمه قرارداد نیست. برای همین مزایای پایان کار برای آن موضوعیتی ندارد. بنابراین اگر با نیت قلبی اقدام به ترک یکباره کار خود کنید، نباید در انتظار دریافت مزایای پایان کار باشید.
سنوات خدمت بیش از یک ماه به چه صورت است؟
همانطور که چندین بار اشاره شد، سنوات معادل با یک ماه حقوق دریافتی فرد است. این یعنی زمانی که موعد پرداخت حق سنوات سر برسد، کارفرما باید به ازای هر سال یک ماه حقوق آخر فرد را به عنوان مبلغ سنوات در نظر بگیرد. حال در این بین استثناهایی وجود دارد که در اینجا به آنها اشاره می‌کنیم.
-
سنوات خدمت 45 روز برای هر یک سال سابقه کاری
طبق ماده 20 قانون کار، در صورتی که قرارداد در یکی از شرایط زیر تعلیق شود، سنوات خدمت به جای یک ماه، یک ماه و نیم یعنی 45 روز در نظر گرفته می‌شود:
- توقیف کارگر که منجر به محکومیت وی نگردد (ماده 17 قانون کار)
- تعطیلی کارگاه به واسطه حوادث غیر مترقبه و قوه قهریه (ماده 15 قانون کار)
- مرخصی تحصیلی و یا بدون حقوق تا دو سال (ماده 16 قانون کار)
- پس از اتمام دوره سربازی (ماده 19 قانون کار)
-
سنوات خدمت 60 روزه برای هر یک سال سابقه کاری
طبق ماده 32 قانون کار، اگر خاتمه قرارداد کاری به دلیل از کار افتادگی بر اثر کاهش توانایی جسمی و فکری باشد و کمیسیون پزشکی آن را تایید نماید، کارفرما باید به ازای هر یک سال سابقه کاری معادل دو ماه حقوق یعنی 60 روز را برای فرد در نظر بگیرد.
-
سنوات خدمت برای کارهای سخت و زیان آور
طبق مقررات بازنشستگی پیش از موعد در کارهای سخت و زیان‌آور ماده 76 قانون تامین اجتماعی، هر سال سابقه کاری در این شرایط به صورت یک و نیم برابری محاسبه می‌شود. البته توجه داشته باشید تنها سابقه بیمه در این مورد لحاظ شده و تاثیری در پرداختی سنوات خدمت ندارد. در واقع سنوات خدمت کارهای سخت نیز با همان ضریب 1 محاسبه می‌شود نه 1.5.
جمع بندی
همانطور که متوجه شدید، حق سنوات یکی از حقوق اصلی کارگران است که پرداخت آن بر عهده شخص کارفرما می‌باشد. حق سنوات می‌تواند به صورت سالانه و یا در زمان پایان قرارداد کاری و بازنشستگی صورت گیرد. در این زمان میزان حق سنوات به ازای هر یک سال سابقه کاری، معادل یک ماه حقوق در نظر گرفته می‌شود. در صورتی هم که فرد کمتر از یک سال سابقه کاری داشته باشد، میزان کارکرد و روزهای فعالیت فرد محاسبه شده و حق سنوات او پرداخت می‌شود.
جهت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با کلینیک اداری آسان کار تماس بگیرید.
