هر آنچه که باید از تسویه حساب در قانون کار بدانید

زمانی که کارمند یا کارگر قصد ادامه کار در شرکت نداشته باشد، کارفرما موظف است نسبت به تسویه حساب با او اقدام نماید. نحوه قطع همکاری و پایان کار، جزئیاتی دارد که کارفرمایان و پرسنل باید با آن آشنایی داشته باشند. با اطلاع از این جزئیات، تسویه حساب با پرسنل طبق قانون کار انجام شده و از ایجاد مشکلات و مسائل دیگر خودداری خواهد شد. در همین راستا قرار است در این مطلب به بررسی نحوه صحیح تسویه حساب در قانون کار بپردازیم و با موارد قانونی آن آشنا شویم.

تسویه حساب به چه معنا است؟

تسویه حساب که برخی افراد اشتباها آن را تصفیه حساب تلفظ می‌کنند، یکی از اقداماتی است که در روزهای پایانی سال و یا در زمان قطع قرارداد همکاری انجام می‌شود. تسویه به معنای ساختن و مساوی ساختن است. برای همین تسویه حساب به معنای موازنه شدن بستانکاری و بدهکاری طرفین است. زمانی که قرارداد کاری به اتمام برسد و یا روزهای پایانی سال نزدیک باشد، تمام بدهکاری‌ها و بستانکاری‌های طرفین حساب و کتاب می‌شود تا هیچ یک از دیگری مالی طلب نداشته باشند. نحوه محاسبه تسویه حساب طبق قانون کار با کارگران کار سختی نبوده و تنها باید با قوانین آن آشنایی داشت.

قانون وزارت کار برای تسویه حساب چیست؟

در رابطه با تسویه حساب هیچ قانون و ماده خاصی در وزارت کار وجود ندارد و این کار تنها به توافق کارفرمایان و کارگران بستگی دارد. با این حال اگر شخص کارفرما در رابطه با تسویه حساب پرسنل خود کوتاهی کرده و انجام آن را به تعویق بیاندازد، کارگر یا کارمند مجموعه حق شکایت از کارفرما را دارد. کارفرما باید بداند طبق قانون کار باید پس از پایان قرارداد و یا در روزهای پایان سال، نسبت به تسویه حساب با کارگر خود اقدام نماید. در زمان تسویه حساب، باید دستمزد و مزایای کارگر به درستی پرداخت شود و حق سنوات او به طور کامل و قانونی پرداخت شود. کارفرما باید پرداختی‌ها را به گونه‌ای انجام دهد که شکل قانونی داشته باشد تا بعدا برای او ایجاد دردسر نشود. برای همین مهم است که فرم تسویه حساب کارگر به درستی تنظیم شود تا در صورتی که کارگر از کارفرما شکایت کرد، مشکلی برای کارفرما به وجود نیاید. کارگر نیز باید از کلیه حق و حقوق خود مطلع باشد تا تسویه حساب او به شکل صحیحی انجام شود. میزان دقیق عیدی، پاداش سالانه، میزان مرخصی و شرایط استفاده نکردن از آنها از مواردی است که کارگران باید با آنها آشنایی داشته باشند. در زیر به دو ماده قانونی که تنها به مطالبات کارکنان اشاره دارد، می‌پردازیم:

ماده 22 قانون کار: کارفرما موظف است پس از پایان کار، کلیه مطالبات ناشی از قرارداد کار و دوره اشتغال کارگر را به او پرداخت نماید

ماده 24 قانون کار: در زمان خاتمه قرارداد کار، کارفرما وظیفه دارد به کارکنانی که مطابق قرارداد یک سال یا بیشتر در کارگاه مشغول به کار بوده باشند، به ازای هر سال معادل یک ماه آخرین حقوق را به عنوان مزایای پایان کار پرداخت نماید.

مراحل تسویه حساب با کارگر

برای تسویه حساب، باید چند مرحله طی شود تا این کار به درستی انجام شود.

• در ابتدا کارفرما باید یک سندی را تنظیم کرده که شامل حقوق و مزایای دوره‌ای کارگر باشد.
• در برگه تسویه حساب، میزان پرداختی‌ها باید به طور دقیقی مشخص شود و به رویت کارگر برسد.
• در صورتی که کارگر با میزان مبلغ تعیین شده مشکلی نداشته باشد، باید برگه تسویه حساب را امضا نماید.
• پس از امضای طرفین، کلیه پرداختی‌ها باید به طور نقدی به کارگر پرداخت شده و یا به حساب شخصی او واریز گردد.
• کار تسویه حساب با کارگر به پایان رسیده و کارگر می‌تواند برای قطع همکاری و یا عقد قرارداد مجدد در مجموعه اقدام نماید.

مهمترین اقدامات تسویه حساب با پرسنل

تسویه حساب با پرسنل از اهمیت خاصی برخوردار است و شما باید به نکات مهم هنگام تسویه حساب توجه داشته باشید.

• تسویه اداری

اولین کار در تسویه حساب، تسویه اداری است. منظور از تسویه اداری این است که کارگر هیچ بدهی نسبت به شرکت نداشته باشد. به این معنا که اگر کارگر از مزایای صندوق امانات شرکت استفاده کرده و یا از فروشگاه مرتبط با شرکت خریدی انجام داده و حساب آن را کامل پرداخت نکرده باشد، باید با شرکت تسویه اداری انجام دهد.

• تسویه حساب مالی

پس از تسویه اداری، نوبت به تسویه حساب مالی می‌رسد. برای این کار پرسنل باید به بخش اداری شرکت مراجعه کنند و میزان روزهای کاری، مرخصی‌های استفاده شده یا نشده، غیبت‌های غیر موجه و سایر موارد را مشخص کنند. پس از آن باید به واحد حسابداری مراجعه کرده و مطالبات حقوقی خود را تعیین کنند. در این بخش کلیه مزایا و میزان بدهکاری و بستانکاری کارگر مشخص شده و مزایای پایان کار او طبق قانون کار محاسبه می‌شود.

• مشخص کردن وضعیت بیمه بیکاری

کارگرانی که اقدام به تسویه حساب با شرکت می‌کنند، بهتر است از شرایط بیمه بیکاری پس از پایان کار مطلع باشند. در صورتی که کارگر دچار بیکاری غیر ارادی شده و قراردادی نداشته باشد، طبق قانون کار به او مستمری بیمه تعلق خواهد گرفت. در صورتی هم که کارگر و کارفرما دارای قرارداد یک ساله باشند، کارگر می‌تواند از مستمری بیمه بیکاری استفاده نماید.

• ارائه برگه رضایت نامه

برخی از کارفرمایان پس از پایان کار، به کارگران خود برگه رضایت نامه می‌دهند. این برگه به این معنا بوده که شخص کارفرما از پرسنل خود رضایت داشته و مشکلی در حین کار با او نداشته است. کارگرانی که این برگه را داشته باشند، می‌توانند در آینده شغل مورد نظر خود را راحت‌تر پیدا نمایند. برای همین بهتر است خودشان از کارفرمایان درخواست برگه رضایت داشته باشند و مدت شروع و پایان قرارداد کاری و نوع کار انجام شده در آن را به خوبی مشخص نمایند.

تسویه حساب با کارگر در چه مواردی مطرح است؟

• پایان مدت قرارداد کاری: قراردادهای کاری انواع مختلفی دارند و به صورت دائمی، موقت و پیمانکاری می‌باشند. زمانی که مهلت قرارداد به پایان رسیده و کارفرما یا کارگر دیگر قصد ادامه همکاری نداشته باشند، کارفرما موظف است برای تسویه حساب با کارگر اقدام نماید.
• اخراج شدن کارگر: در صورتی که کارگر به وظایف خود به درستی عمل نکند و کارفرما از او ناراضی باشد، می‌تواند برای اخراج او اقدام نماید. اخراج کارگر باید با دلایل موجه و قانونی باشد تا مورد مقبولیت اداره قانون کار واقع شود. با این حال پس از اخراج کارگر نیز باید با او تسویه حساب شده و کلیه حقوق و مزایای او به طور کامل پرداخت شود.
• انصراف کارگر از ادامه همکاری: در صورتی که کارگر به هر دلیلی قصد ادامه کار نداشته باشد، می‌تواند از انجام کار انصراف داده و درخواست تسویه حساب بدهد. البته در این شرایط کارگر باید دلایل موجه و قانع کننده‌ای داشته باشد تا کارفرما با این خواسته او موافقت نماید.

نحوه نگارش فرم تسویه حساب کارگر به چه صورت است؟

فرم تسویه حساب باید شامل کلیه اطلاعات شخصی باشد و تاریخ شروع قرارداد و پایان قرارداد به همراه مبلغ تسویه حساب در آن درج شده باشد. برگه تسویه حساب باید برای هر کارگری به صورت مجزا نوشته شود و از کپی کردن آن برای سایر افراد خودداری شود. دلیل آن هم این است که هر برگه موارد قانونی مختص به خود را دارد و شرایط کاری هر فرد با دیگری متفاوت است. برای همین از کپی کردن برگه تسویه یکسان برای کلیه پرسنل خود خودداری نمایید.

جمع بندی

یکی از مباحث مهمی که در پایان قرارداد کاری مطرح است، تسویه حساب کارفرما با کارگر است. کارفرما باید تسویه حساب با پرسنل خود را بر اساس شرایط کاری و محاسبه دقیق حقوق و مزایای او انجام دهد. در صورتی که کارفرما از پرداخت مزایای پایان کار به پرسنل خود خودداری کند، کارگر این حق را دارد تا از کارفرما شکایت نماید. برای همین نیاز است تا هر دو طرف از نحوه تسویه حساب به خوبی آگاه باشند تا دچار مشکل نشوند. تسویه اداری، تسویه حساب مالی از خدمات مالی و اداری شرکت است، تعیین شرایط بیمه بیکاری و برگه رضایت نامه از جمله مراحلی است که در زمان تسویه حساب باید مورد توجه قرار بگیرند.

جهت دریافت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با کلینیک اداری آسان کار تماس بگیرید.