انواع بیمه تامین اجتماعی و شرایط پوششی آن به چه صورت است؟

سازمان تامین اجتماعی یکی از سازمان‌های بزرگ درمانی غیر دولتی در کشور است که ماموریت آن پوشش دهی کارگران حقوق بگیر و مشاغل آزاد است. بیمه تامین اجتماعی هم مختص به این سازمان است که انواع بسیار مختلفی دارد و تنها محدود به بیمه اجباری و اختیاری نمی‌شود. برای همین ما قصد داریم در این مطلب به انواع تامین اجتماعی اشاره‌ای داشته باشیم و شرایط پوششی، تعرفه و مزایای هر یک را بررسی کنیم.

بیمه تامین اجتماعی چیست؟

همانطور که اشاره کردیم بیمه تامین اجتماعی از سوی سازمان تامین اجتماعی در جهت پوشش کارمندان و ارائه خدمات به آنها ارائه شده است. زمانی که فردی مشغول به کار در یک شرکت می‌شود، باید تحت پوشش بیمه قرار بگیرد تا بتواند از مزایایی همچون مستمری بازنشستگی، بیمه بیکاری، از کار افتادگی و موارد دیگر بهره مند شوند. همچنین این افراد میتوانند از خدمات درمانی این بیمه استفاده کنند و خانواده خود را نیز تحت پوشش قرار دهند. البته بیمه تامین اجتماعی تنها مختص به نوع اجباری نبوده و انواع دیگری هم دارد. در واقع پوشش‌های تامین اجتماعی میتواند در قالب بیمه اجباری یا بیمه خویش فرما باشد که در ادامه به بررسی بیشتر آنها خواهیم پرداخت.

انواع بیمه تامین اجتماعی به طور کلی

به طور کلی در سازمان تامین اجتماعی دو نوع بیمه وجود دارد که در اینجا به آنها اشاره می‌کنیم:

• بیمه اجباری تامین اجتماعی: بیمه اجباری در واقع همان بیمه‌ای است که از سوی کارفرمای شرکت برای کارکنان در نظر گرفته می‌شود. زمانی که فردی به کار در یک شرکت مشغول می‌شود، کارفرما موظف به بیمه کردن او و پرداخت حق بیمه‌اش به صورت ماهانه می‌باشد.
• بیمه خویش فرما تامین اجتماعی: بیمه خویش فرما یا غیر اجباری تامین اجتماعی، شامل کسانی میشود که مشمول بیمه اجباری نیستند. در واقع افرادی که از کارفرما برخوردار نبوده و به عنوان فریلنسر کار می‌کنند و یا حتی افرادی که دوست دارند از مزایای بازنشستگی تامین اجتماعی برخوردار شوند، به سراغ این دسته از بیمه‌های تامین اجتماعی می‌روند. بیمه خویش فرما شامل دو دسته بیمه اختیاری و بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد است که این دو بیمه با هم تفاوت‌هایی دارند. بیمه خویش فرما از انواع بیمه تامین اجتماعی برای زنان و بانوان خانه دار هم به حساب می‌آید و این دسته از افراد میتوانند از این بیمه برای خود بهره ببرند.

لیست انواع بیمه تامین اجتماعی 1402 و شرایط آنها

در اینجا به بررسی انواع بیمه تامین اجتماعی و شرایط آنها می‌پردازیم.

• بیمه اجباری تامین اجتماعی

همانطور که اشاره کردیم، بیمه اجباری تامین اجتماعی همان بیمه‌ای است که از سوی مدیر یا کارفرمای شرکت برای کارکنان در نظر گرفته می‌شود. طبق قوانین سازمان تامین اجتماعی، نرخ این بیمه برابر با 30 درصد حقوق ماهیانه کارکنان است که باید 23 درصد از آن از سوی کارفرما و 7 درصد آن از حقوق کارمند پرداخت شود. با پرداخت این بیمه، سازمان تامین اجتماعی انواع تعهدات و کمک هزینه‌های آتی فرد را بر عهده می‌گیرد.

• بیمه اختیاری تامین اجتماعی

بیمه اختیاری از انواع بیمه خویش فرما تامین اجتماعی است که شخص میتواند کاملا اختیاری از آن استفاده کند. معمولا افرادی که به کار در خانه پرداخته و به صورت فریلنسری کار می‌کنند، به سراغ این بیمه می‌روند. در واقع هر شخصی که بیمه اجباری نبوده و کارفرمایی نداشته باشد و بخواهد از مزایای بازنشستگی استفاده کند، میتواند از بیمه خویش فرمای تامین اجتماعی همچون بیمه اختیاری استفاده نماید. باید اشاره شود که بیمه اختیاری از نظر سنی محدودیت دارد. برای مثال بانوان خانه داری که بیش از 45 سال سن داشته باشند، امکان استفاده از این بیمه را ندارند. همچنین سایر افراد باید زیر 50 سال سن داشته باشند و سابقه پرداخت حق بیمه به مدت حداقل یک ماه را داشته باشند.

از طرف دیگر از آنجایی که افراد تحت پوشش بیمه اختیاری کارفرمایی ندارند، غرامت زمان بیکاری یا همان بیمه بیکاری بهشان تعلق نمی‌گیرد. این یکی از تفاوت‌های بیمه اجباری و بیمه خویش فرما یا اختیاری است. چرا که در بیمه اجباری، بیمه بیکاری وجود دارد و افراد میتوانند در صورت نیاز از آن استفاده کنند. نرخ حق بیمه اختیاری برابر با 12 درصد، 14 درصد و 16 درصد است که در هر یک از آنها دولت موظف به پرداخت 2 درصد از حق بیمه می‌باشد.

• بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد

بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد نیز از دیگر انواع بیمه‌های تامین اجتماعی است که در زیر دسته بیمه‌های غیر اجباری و خویش فرما قرار می‌گیرد. پذیرش درخواست افراد متقاضی این بیمه که فاقد سابقه پرداخت حق بیمه هستند، به این صورت است که سن آنها نباید بیش از 50 سال باشد. حال اگر افراد بیشتر از این سن خواهان برخورداری از این بیمه باشند، باید به پرداخت حق بیمه قبلی معادل مدت مازاد سن مقرر خود بپردازند. در رابطه با نرخ‌های پرداخت حق بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد تامین اجتماعی هم باید اشاره شود که این بیمه با نرخ 14 درصد، 16 درصد و 18 درصد در دسترس است که در هر یک از آنها 2 درصد سهم دولت است. مابقی باید توسط فرد و در مهلت‌های مقرر به حساب سازمان تامین اجتماعی پرداخت گردد.

• بیمه کارفرمایان

کارفرمایان علاوه بر اینکه باید کارمندان خود را تحت پوشش قرار دهند، باید برای خود نیز بیمه در نظر بگیرند تا بتوانند از خدمات سازمان تامین اجتماعی و حقوق بازنشستگی برخوردار شوند. این بیمه هم با نرخ 12 درصد، 14 درصد و 18 درصد در دسترس است که هر یک خدمات و شرایط خاص خود را دارند.

• بیمه بیکاری تامین اجتماعی

بیمه بیکاری جزو بیمه اجباری به حساب آمده و به افرادی که از بیمه خویش فرما استفاده می‌کنند، تعلق نمی‌گیرد. در واقع تمام کارمندانی که از سوی کارفرمای خود تحت پوشش بیمه اجباری تامین اجتماعی هستند، میتوانند از بیمه بیکاری هم استفاده کنند. بیمه بیکاری برای زمانی است که افراد شغل خود را از دست داده‌اند و منبع درآمدی ندارند. البته برخورداری از بیمه بیکاری به همین راحتی نبوده و شرایطی دارد. برای مثال تنها افرادی قادر به استفاده از این بیمه هستند که حتما نزد سازمان تامین اجتماعی از سابقه بیمه برخوردار باشند و به صورت غیر ارادی بیکار شده باشند. این یعنی به دلایلی چون تعطیلی شرکت یا تعدیل نیرو کار خود را از دست داده‌اند و در پیدا کردن کار با مشکل روبرو شده‌اند.

• بیمه دانشجویی تامین اجتماعی

از دیگر انواع بیمه تامین اجتماعی باید به بیمه دانشجویی اشاره کرد که همانطور که از نام آن مشخص است، تنها مختص به افراد دانشجو می‌باشد. بیمه دانشجویی تامین اجتماعی طرحی است که دانشجویان میتوانند بر اساس آن سالهای تحصیل خود را به سابقه بیمه اضافه کنند و زودتر به سن بازنشستگی برسند.

دیگر انواع بیمه تامین اجتماعی

به جز موارد اشاره شده، به موارد زیر هم میتوان در رابطه با انواع بیمه تامین اجتماعی اشاره کرد:

• بیمه مددجویان مشمول یارانه
• بیمه شاغلین کسب و کار خانگی
• بیمه نخبگان و استعدادهای برتر
• بیمه کارگران باربر
• بیمه کارگران باربر فاقد دولت
• بیمه اعضا سازمان نظام پزشکی
• بیمه وکلا و کارشناسان قوه قضاییه
• بیمه پزشکان و پیراپزشکان
• و غیره

بهترین نوع بیمه تامین اجتماعی کدام است؟

با توجه به انواع بیمه تامین اجتماعی، شاید برایتان سوال باشد که بهترین نوع بیمه تامین اجتماعی چیست؟ در این رابطه باید اشاره شود که بهترین بیمه بر اساس نیاز افراد نسبت به خدمات و مزایای هر یک از آنها متفاوت است. افرادی که برخورداری از حقوق بازنشستگی و از کار افتادگی برایشان مهمتر است، بیمه اجباری و خویش فرما گزینه بهتری است. افرادی هم که به دنبال بهترین بیمه برای درمان هستند، بیمه تکمیلی یا بیمه درمان تکمیلی گزینه خوبی برایشان است.

جمع بندی

همانطور که ملاحظه کردید بیمه تامین اجتماعی بسیار گسترده است و انواع زیادی دارد. برای همین افراد میتوانند بر اساس شرایط و نیاز خود، بهترین بیمه تامین اجتماعی را انتخاب کرده و از پوشش و خدمات آن بهره مند شوند. برای اطلاعات بیشتر نسبت به قیمت بیمه تامین اجتماعی در سال 1402، میتوانید با مشاوران آسان کار در تماس باشید.