نحوه محاسبه جمعه کاری و قوانین مربوط به آن

در ایران روز جمعه به عنوان روز تعطیل هفته در نظر گرفته شده است تا افراد بتوانند به استراحت پرداخته و یک روز را در کنار خانواده خود بگذرانند. با این حال در برخی از مشاغل نیاز به کار در این روز هفته است و افراد مشغول به جمعه کاری می‌شوند. کار کردن در روز جمعه با سایر روزهای دیگر فرق دارد و افراد بهتر است با شرایط و حقوق و مزایای در نظر گرفته برای آن آشنایی داشته باشند. در همین راستا قرار است در این مطلب به بررسی جمعه کاری پرداخته و با قوانین کاری مربوط به آن آشنا شویم.

جمعه کاری چیست؟

طبق قانون کار، هر نیروی کاری موظف است که در طی یک هفته به 44 ساعت کار در روز بپردازد. در صورتی که نیروی کار بیش از این ساعت به کار مشغول شود، مدت زمان اضافی را به عنوان اضافه کار در نظر می‌گیرند. همانطور که می‌دانید نحوه محاسبه اضافه کاری با ساعات کاری معمولی تفاوت دارد. حال از طرفی روز جمعه از سوی قانون کار به عنوان روز تعطیل و استراحت در نظر گرفته شده است تا نیروی کار بتواند در این روز به خوبی استراحت کرده و خود را برای شروع هفته کاری دیگر آماده نماید. برای همین هیچ کارفرمایی حق ندارد نیروی خود را به کار در روز جمعه مجبور کند. اما اگر کارگر با توافق کارفرما ترجیح دهد که روز جمعه را به کار بپردازد، فعالیت او تحت عنوان جمعه کاری شناخته می‌شود. کار کردن در روز جمعه یا همان جمعه کاری، دستمزد و حقوق متفاوتی دارد و با سایر روزهای هفته فرق می‌کند. برای همین افرادی که به کار در این روز می‌پردازند، بهتر است با نحوه محاسبه دستمزد جمعه کاری آشنایی داشته باشند تا حقشان ضایع نشود.

توجه داشته باشید که جمعه کاری با اضافه کاری فرق دارد. در حقیقت اضافه کاری به ساعات کار اضافی بیش از 44 ساعت در هفته گفته می‌شود. اما جمعه کاری می‌تواند بخشی از همان 44 ساعت رسمی کار باشد و همچنان هم به عنوان جمعه کاری شناخته شود. برای همین کارفرما باید برای نیرویی که به کار در روز تعطیل جمعه می‌پردازد، دستمزد بیشتری را در نظر بگیرد.

منظور از فوق العاده جمعه کاری چیست؟

فوق العاده جمعه کاری، به حقوق اضافه‌ای گفته می‌شود که برای کار در روز جمعه برای افراد در نظر می‌گیرند. فوق العاده جمعه کاری برای ساعت کار جمعه، به میزان 40 درصد می‌باشد. دلیل تفاوت آن با سایر روزها و تعطیلات هم در این است که روز جمعه روز تعطیلات بوده و افراد معمولا این روز را به خانواده خود اختصاص می‌دهند. برای همین این تعطیلی در هفته، مزایای بیشتری نسبت به سایر روزها دارد. از این رو فوق العاده جمعه کاری 40 درصد نظر گرفته شده است تا افراد بتوانند از نظر مالی رضایت بیشتری داشته باشند. فوق العاده جمعه کاری تنها به روز جمعه اختصاص دارد و به تعطیلات سایر روزهای هفته تعلق نمی‌گیرد.

جمعه کاری چگونه محاسبه می‌شود؟

در رابطه با نحوه محاسبه جمعه کاری باید اشاره کنیم که برای این کار دو حالت وجود دارد. این حالات عبارتند از:

• جمعه کاری عادی: اگر نیروی کار روزهای جمعه را همچون روز عادی به کار بپردازد و یک روز دیگر در هفته را به عنوان روز تعطیل در نظر بگیرد، باید علاوه بر دریافت مزد معمول روزانه، 40 درصد فوق العاده جمعه کاری را دریافت نماید. این حالت در صورتی است که مجموع ساعات کار فرد در یک هفته 44 ساعت شود و اضافه کاری نداشته باشد.
• جمعه کاری اضافه کاری: در حالت دوم اگر نیروی کار به کار کردن در روز جمعه پرداخته و هیچ تعطیلی در روزهای دیگر نداشته باشد، باید 40 درصد فوق العاده روز جمعه را به همراه 40 درصد حق اضافه کاری دریافت نماید.

تفاوت اضافه کاری، تعطیل کاری و جمعه کاری

برای اینکه به تفاوت جمعه کاری با اضافه کاری و تعطیل کاری پی ببرید، به این بخش توجه داشته باشید:

• اضافه کاری

طبق ماده 59 قانون کار، اضافه کاری عبارت است از کاری که کارگر به انجام آن رضایت دارد و باید بابت انجام آن، 40 درصد بیشتر از مزد هر ساعت کار عادی دریافت نماید. همچنین طبق تبصره این ماده، ساعات کار اضافی ارجاعی به کارگران نباید از 4 ساعت در روز تجاوز نماید. ساعات کاری عادی در روز برابر با 8 ساعت و در طی هفته برابر با 44 ساعت است. حال اگر کارکرد نیروی کارگر بیش از این مقدار شود، ساعات اضافی به عنوان اضافه کاری برای او در نظر گرفته می‌شوند. اضافه کاری در کارگاه‌ها و شرکت‌ها در دو حالت رخ می‌دهد. حالت اول یعنی کارگر در ادامه ساعات کاری عادی در روز به انجام کار بپردازد. حالت دوم هم زمانی است که در روزهای تعطیل رسمی به کار بپردازد. در هر دو حالت مبلغ اضافه کاری 40 درصد بیشتر از مزد ساعات عادی است و این مبلغ همراه با حقوق ماهیانه افراد و سایر مزایا سر برج به او پرداخت می‌شود.

• تعطیل کاری

تعطیل کاری به کار در روزهای تعطیل اشاره دارد. طبق ماده 51 قانون کار، ساعت کاری مدت زمانی است که نیروی کار زمان خود را در اختیار کارفرما قرار داده و به کار مورد نظر می‌پردازد. حال اگر در ایام هفته تعطیل رسمی وجود داشته باشد، کارگر می‌تواند با توافق کارفرما به کار در روز تعطیل بپردازد. کار کردن در روزهای تعطیل، با حق الزحمه بیشتری همراه است. با این حال باید توجه شود که در صورتی که کارگر به تعطیل کاری بپردازد، باید یک روز معین در هفته برای او به عنوان روز تعطیل در نظر گرفته شود. تعطیل کاری در واقع نوعی اضافه کاری در روزهای تعطیل محسوب می‌شود و نرخ آن مطابق با نرخ اضافه کاری یعنی 40 درصد بیشتر از دستمزد هر ساعت کار عادی می‌باشد. بنابراین برای محاسبه تعطیل کاری نیز باید از همان روش محاسبه اضافه کاری استفاده نمایید.

• جمعه کاری

همانطور که اشاره کردیم، جمعه کاری به کار در روز جمعه اشاره دارد. در صورتی که نیروی کار با توافق کارفرما به کار در روز جمعه بپردازد، باید فوق العاده جمعه کاری را از کارفرما دریافت نماید.

محاسبه جمعه کاری طبق قانون برابر با 40 درصد حقوق عادی افراد است. این حقوق تنها به کار کردن در روز جمعه اختصاص دارد و به سایر روزهای هفته مربوط نمی‌شود. برای همین حسابداران باید برای محاسبه جمعه کاری، 40 درصد اضافه را در نظر بگیرند. همچنین کارگر باید یک روز دیگر در هفته را به جای روز جمعه تعطیل باشد تا بتواند به استراحت بپردازد.

شب کاری و نوبت کاری چیست؟

به جز موارد اشاره شده، شب کاری و نوبت کاری نیز وجود دارد که در قانون کار به آنها اشاره شده است. شب کاری به فعالیت نیروی کاری از ساعت 22 شب الی 6 صبح اشاره دارد. افرادی که به شب کاری در شرکت و کارگاه می‌پردازند، مزایای شب کاری را دریافت می‌نمایند. حال در رابطه با نوبت کاری باید اشاره کرد که در این شرایط ساعت کاری به صورت گردشی متغیر است و نوبت‌های آن می‌تواند بر اساس شرایط در صبح، عصر و یا شب باشد. گاهی بر اساس شرایط کاری ساعت کار هفتگی و همچنین روزانه بیش از حد تعیین شده می‌شود. اما باید توجه داشت که این مقدار از 176 ساعت در ماه نشود.

جمع بندی

روز جمعه به عنوان روز استراحت و تعطیل در نظر گرفته شده است و هیچ کارفرمایی حق ندارد نیروی کار خود را موظف به کار در این روز نماید. با این حال اگر کارگران به کار در روز جمعه رضایت داشته باشند، می‌توانند در این روزهای هفته نیز به کار بپردازند. همانطور که در متن به طور کامل اشاره کردیم، فوق العاده جمعه کاری برابر با 40 درصد است و کارفرما باید آن را همراه با حقوق ماهانه به کارگر پرداخت نماید. در صورتی که کارگران در روزهای جمعه به کار بپردازند، می‌توانند یک روز هفته را به عنوان روز استراحت و تعطیل در نظر بگیرند.

جهت دریافت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با کلینیک اداری آسان کار تماس بگیرید.