در جامعه امروزی زنان زیادی وجود دارند که در کنار امور خانه، به کار در خارج از خانه هم می‌پردازند. در واقع شرایط جامعه فعلی به گونه‌ای شده است که زوجین بسیاری پابه‌پای هم برای پیشبرد زندگی و اهداف خود کار می‌نمایند. با این حال گاهی اوقات بنا به دلایلی، مرد تصمیم می‌گیرد همسر خود را از ادامه کار و فعالیتش باز دارد. در واقع در این شرایط مرد اقدام به منع اشتغال همسرش می‌نماید. اما منع اشتغال زن به چه معناست و موارد منع اشتغال به کار زوجه توسط زوج چه چیزهایی می‌باشد؟ اگر برای شما هم این سوالات وجود دارد، به ادامه مطلب توجه داشته باشید.
معنی منع اشتغال زن و ماده قانونی آن
اگر بخواهیم با مفهوم منع اشتغال همسر آشنا شویم، بهتر است به ماده 1117 قانون مدنی اشاره داشته باشیم. طبق ماده 1117 قانون مدنی: “شوهر میتواند زن خود را از حرفه یا صنعتی که منافی مصالح خانوادگی یا حیثیات خود یا زن باشد منع کند.”
همچنین در این رابطه به ماده 18 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 می‌پردازیم. طبق ماده 18 قانون حمایت خانواده 1391: “در حوزه‌های قضائی که مراکز مشاوره خانواده ایجاد شده است، دادگاه خانواده میتواند در صورت لزوم با مشخص کردن موضوع اختلاف و تعیین مهلت، نظر این مراکز را در مورد امور و دعاوی خانوادگی خواستار شود.” این یعنی شوهر میتواند با تایید دادگاه، زن خود را از اشتغال به مشاغلی که منافی مصالح خانوادگی یا حیثیت زن هستند، منع نماید. زن هم این اختیار را دارد تا از این طریق اقدام به چنین تقاضایی برای شغل همسر خود کند. یعنی منع اشتغال یک مسئله دو طرفه است و زن هم این امکان را دارد تا از اشتغال همسر خود در شغل مربوطه جلوگیری نماید. حال در صورتی که دادگاه اختلالی در امر معیشیتی خانواده رخ ندهد، موجبات منع اشتغال مرد به شغل مذکور را فراهم می‌کند. این یعنی منع اشتغال مرد از سوی زن، تنها در صورتی ممکن است که خللی به معیشت خانواده وارد نشود.
در چه شرایطی مرد میتواند زن را از اشتغال به کار منع کند؟
برخی از مردها تصور دارند که می‌توانند با استناد به ماده 1117 قانون مدنی، همسر خود را از اشتغال به کار در هر شرایطی منع کنند. به این صورت که این ماده قانونی را دست آویزی برای اعمال برتری و تسلط خود در زندگی قرار می‌دهند. در صورتی که اینطور نبوده و برای اینکه مرد بتواند همسر خود را از اشتغال منع کند، باید یکی از شرایط زیر وجود داشته باشد:
- در صورتی که شغل زن، مصلحت خانوادگی را تحت الشعاع قرار داده و زیر سوال ببرد، مرد این حق را خواهد داشت. برای مثال شاید زن به کار در شرکت‌های خدماتی بپردازد و مرد این کار را خلاف صلاح و حیثیت خانواده بداند. در این شرایط مرد میتواند برای منع اشتغال به کار همسر خود اقدام کند.
- حالت دوم هم به این صورت است که کار زن، به حیثیت خود او و یا مرد خللی وارد کند. در این شرایط هم مرد میتواند با دادخواست منع اشتغال به کار زوجه، او را از ادامه کار بازدارد.
با توجه به این دو مورد میتوان نتیجه گرفت که هر مردی به هر بهانه‌ای نمی‌تواند زن خود را از کار به شغلش محروم و منع نماید. این حق در قانون اساسی کشورمان برای تمام مردم، یعنی هم زنان و هم مردان به رسمیت شناخته شده است تا افراد با بهانه‌های واهی نتوانند مانع کار دیگری شوند.
شرایط منع اشتغال زن پس از ازدواج
در جامعه امروزی ما، بسیاری از زنان در حال کار و فعالیت در جامعه هستند. از طرفی از آنجایی که سن ازدواج تا حد زیادی بالا رفته است، اغلب زن‌ها ممکن است در زمان نکاح و ازدواج شاغل بوده باشند. برای همین برخی تصور دارند که چون مرد آگاهانه نسبت به شاغل بودن زن با او ازدواج کرده است، پس حقی در رابطه با شغل او و منع زن از اشتغال به کار ندارد. در صورتی که به طور قاطعانه نمیتوان چنین نظری داد. برای همین اگر مرد پس از ازدواج بخواهد زن خود را از اشتغال به کار منع کند، باید با توجه به نوع شغل زن و همچنین اوضاع و احوال حاکم به قضاوت در این رابطه نشست. حال در رابطه با اشتغال زن بعد از عقد نکاح، شرایط جور دیگری است. در این شرایط مرد میتواند از همان ابتدا نظر خود را راجع به شاغل شدن زن و یا شغل مورد نظر زن عنوان کند و از اشتغال او به هر کاری خودداری نماید.
تکلیف قراردادها و تعهدات کاری پس از منع به اشتغال چه می‌شود؟
بدون شک هر فردی که به کاری مشغول است، در قبال کارفرمای خود یک سری تعهدات کاری دارد. همچنین افراد با عقد یک قرارداد کاری به کار و همکاری با هم می‌پردازند. حال اگر مرد بتواند همسر خود را از اشتغال به کار منع کند، تکلیف این قراردادها و تعهدات کاری چه می‌شود؟ در این رابطه باید اول اشاره کنیم که زمانی که حکم منع زن از اشتغال صادر می‌شود، تمام تعهداتی که زن به واسطه شغل و حرفه به آنها ملتزم بوده است، از تاریخ صدور حکم فسخ می‌شوند. با این حال اشخاصی که به واسطه فسخ قرارداد و تعهدات کاری دچار آسیب و خسارت‌هایی شده باشند، می‌توانند به اقامه دعوا برای جبران خسارت خود بپردازند. در این شرایط از آنجایی که قرارداد به نام زن بوده است، خودش موظف به پرداخت خسارات می‌شود. البته در این رابطه زن میتواند از همسر خود درخواست کمک کند و مبلغی از خسارت را از او دریافت نماید.
عواقب ادامه کار در صورت صدور حکم منع به اشتغال
در صورتی که زن همچنان با صدور حکم منع از اشتغال به کار بپردازد، از سوی دادگاه برای او جریمه مستمر در نظر گرفته می‌شود. در واقع راه‌هایی وجود دارد که از طریق آنها میتوان زن را از ادامه فعالیت و کار در شغلش بازداشت. بنابراین اگر زن در صورت صدور حکم همچنان به کار بپردازد، دادگاه او را ملزم می‌کند تا زمانی که از کار خود کناره‌گیری نکرده است، جریمه‌هایی را در حق همسرش پرداخت نماید!
دادخواست منع اشتغال به کار زوجه
مرجع تشخیص منافات و رسیدگی به امر منع زن از اشتغال، به عهده دادگاه خانواده است. برای همین اگر مردی بخواهد همسر خود را از کار منع کند، باید به دادگاه خانواده مراجعه کرده و در آنجا یک دادخواست منع اشتغال به کار زوجه را تنظیم و ارائه نماید. پس از ارائه این دادخواست، دادگاه شرایط مطروحه را بررسی کرده و در صورتی که ادله مرد صحیح باشد، رای بر منع اشتغال همسر را صادر می‌کند. پس از آن مرد میتواند با در دست داشتن رای به محل کار همسر خود رفته و از مدیر درخواست فسخ قرارداد و ادامه همکاری داشته باشد. البته برخی از زن‌ها پس از صدور رای با مرد به توافق می‌رسیدند و در این شرایط دیگر نیازی به مراجعه مرد به شرکت نمی‌باشد. با این حال خوب است اشاره شود که منع اشتغال زن بیشتر زمانی به میان می‌آید که به کیان خانواده آسیب وارد شود. به این معنی که اشتغال زن نباید موجب اختلال در امور زندگی زناشویی و مواردی چون تربیت فرزندان شود.
جمع بندی
در این مطلب به طور کامل راجع به موارد منع اشتغال به کار زوجه توسط مرد صحبت شد. همانطور که اشاره کردیم طبق ماده 1117 قانون مدنی شوهر میتواند زن خود را از حرفه یا صنعتی که منافی مصالح خانوادگی یا حیثیات خود یا زن باشد منع کند. یعنی اگر شغل زن منافی مصالح خانواده بوده و یا به حیثیت خود یا مرد آسیبی وارد کند، مرد حق دارد همسر خود را از اشتغال منع کند. گرچه منع اشتغال زن جزو یکی از حقوق مردان به حساب می‌آید. اما بهتر است همواره جانب عدل و انصاف در این رابطه رعایت گردد. با این حال اگر مرد بخواهد موجب منع به کار همسر خود شود، باید دادخواستی را تنظیم کرده و تحویل دادگاه خانواده دهد.
جهت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با کلینیک اداری آسان کار تماس بگیرید.
