نکات مهم قرارداد کار در سال1401 + نمونه قرارداد کار

ممکن است برای شما و بسیاری از افراد که در جامعه مشغول به کار هستند شرایطی پیش آمده باشد که در کاری استخدام شده باشید و به دلایل مختلف از جمله اینکه کارفرما دوست، آشنا ، فامیل و…. است و یا اینکه ممکن است کارفرما به دلایلی خاص تمایلی به تنظیم قرارداد نداشته باشد و شما نیز اصرار و پافشاری بر روی تنظیم قرارداد نکرده و مشغول به کار شده باشید.

اما پس از مدتی مشکلاتی در کار به وجود آمده باشد و یا کارفرما به توافقی که در ابتدای کار کرده اید توجه نداشته و وظایفی بیشتر از توافق برعهده ی شما گذاشته باشد و یا در بعضی از موارد حقوق و بیمه شما را پرداخت نکند در چنین حالتی شما مجبور به ترک کار شده و به دلیل اینکه هیچ قراردادی نداشته اید به شما هیچ حق و حقوقی پرداخت نشده باشد.

حالت دیگر این اتفاق نیز ممکن است برای بسیاری از کارفرمایان اتفاق افتاده باشد که کارگر به توافق اولیه توجهی نداشته و کارها را نیمه کاره رها می کند و یا اسرار شرکت را فاش می کند و به دلیل عدم وجود قراردادکاری کارفرما خسارات جبران ناپذیر وهزینه های بسیاری را متحمل می شود با توجه به موراد گفته شده می توان نتیجه گرفت که وجود قراردادکاری کتبی اهمیت بسیار زیادی را هم برای کارفرما و هم کارگر دارد.

در این مقاله به سوالات مختلف شما مانند: قرارداد چیست؟ انواع قراردادکار چیست؟ شروط اصلی قرارداد کار چیست ؟ نداشتن قرار داد چه عواقبی ممکن است داشته باشد ؟ نکات مهم در بستن قرارداد کار چیست ؟ قراردادکار براساس چه قوانینی تنظیم می شود و چه مورادی باید در قراردادکار ذکر شود؟ و همچنین به سوالات پرتکرار کارگران و کارفرمایان پیرامون قرارداد کاری پاسخ داده می شود برای دریافت پاسخ سوالات خود تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

قرارداد کار چیست؟

براساس ماده 7 قانون کار : قراردادکار، قرار دادی شفاهی و یا کتبی است که  براساس آن کارگر در ازای دریافت دستمزدی مشخص (حقوق)، کاری را برای مدت موقت و یا غیر موقت برای کارفرما انجام می دهد.

قرارداد کار، قراردادی است که بین دو نفر یعنی کارگر که شخصی حقیقی (کارگر و یا کارمند مشغول به کار در شرکت های دولتی یا خصوصی) است و کارفرما که می تواند شخصی حقیقی و یا حقوقی باشد بسته می شود و دارای شرایط و قوانین مشخصی است.

نکته: بهتر است قراردادکار به صورت کتبی تنظیم شود.

انواع قرارداد کار

در قانون کار براساس مدت کار و همچنین نوع استخدام انواع مختلفی قرارداد مشخص شده است که در زیر به بررسی آنها می پردازیم.

انواع قرارداد کار از نظر نوع استخدام:

1- قرارداد دولتی

2- قرارداد شرکت های خصوصی

نکته: تمام قراردادهای دولتی و بیشتر قراردادهای شرکت های خصوصی زیر نظر واحد کارگزینی نوشته می شود

قرارداد کار دولتی

بر اساس قانون استخدام کشوری، 3 نوع استخدام برای کار در ادارات و دستگاه‌های دولتی وجود دارد که شامل استخدام رسمی، استخدام پیمانی و استخدام خدماتی یا قراردادی می شود.

قرارداد کار شرکت های خصوصی

قرارداد شرکت های خصوصی تحت پوشش نظام استخدامی قانون کار و مشمول صندوق تامین اجتماعی می باشد.

انواع قرارداد کار از نظر مدت کار:

1- قرارداد کار با مدت موقت

2 – قرارداد کار دائم 

3 – قرارداد کار معین

4 – قرارداد کار پاره وقت

5 – قرارداد کار تمام وقت 

6 – قرارداد کار ساعتی

7 – قرارداد کار مشاوره ای

8 – قرارداد کار ساعتی

9 – قرارداد کار پیمانکاری

10 – قرارداد کار آزمایشی

قرارداد کار مدت موقت

همان طور که از نام قراردادکار با مدت موقت مشخص است،این قرارداد دارای زمان مشخصی است و با سررسید تاریخی که در قرارداد ذکر شده است ، زمان قراردادکار هم به پایان می‌رسد موقت بودن قراردادکار مانعی در دریافت مزایایی مانند بیمه ایجاد نمی کند.

نکته

• در صورتی که برای قراردادکار موقت مدت و زمان مشخص نشود قراردادکار دائم تلقی می شود
• در صورتی که قراردادکار موقت در زمان مشخص تمدید نشود ، قرارداد حمایتی از کارگر وجود ندارد.
• براساس ماده 24 قانون کار فسخ یک طرفه قرارداد امکان پذیر نیست

نمونه قرارداد کار موقت

قرارداد کار با مدت غیرموقت و یا دائم

در قراردادکار با مدت غیرموقت، زمان شروع قرارداد مشخص و زمان اتمام قرارداد کار نامشخص است و در متن قراردادکار نامحدود بودن زمان قرارداد ذکر می‌شود. قرارداد کار غیرموقت و یا دائم، موجب می شود، تا کارگر بتواند از مزایای یک کار ثابت برخورد شود. زیرا، با افزایش تعداد سال های کاری، مزایای کارگر ازجمله سنوات و بیمه افزایش می یابد. علاوه بر این، بعد از پایان کار، کارگر می تواند از مزایای صندوق تامین اجتماعی، مانند بازنشستگی و از کار افتادگی نیز استفاده کند. 

نکته :

 در صورتی که مدت قرارداد کار در کارهایی که  ذاتاً ادامه‌دارهستند ذکر نشود ، قراردادکار با مدت غیرموقت به قراردادکار دائم تبدیل می‌شود. از نظر حقوقی، قراردادکار با مدت غیرموقت را نمی‌توان به صورت یک‌ طرفه فسخ کرد.

قرارداد کار معین (قرارداد کار مدت معین یا مدت مشخص)

در این قرارداد، کارگر تعهد می دهد کار را در زمان معین (مشخص) انجام دهد. یعنی زمان اتمام کار در متن قرارداد مدت معین ذکر می‌شود.

 پیشنهاد میکنیم حتما مقاله کامل و جامع قرارداد کار معین به همراه نمونه قرارداد کار معین را مشاهده و مطالعه کنید.

نکته :
در قرارداد کار معین، اگر براساس قرارداد، مدت انجام کار، برای یک سال یا بیشتر ادامه داشته باشد، چه به صورت متوالی و چه به صورت متناوب ، کارفرما موظف است، برای هر سال سابقه کار بر اساس آخرین حقوق ، مبلغی معادل یک ماه حقوق به عنوان مزایای پایان کار به کارگر پرداخت کند . این موضوع، در قراردادهای کار موقت نیز جاری است .

 علاوه بر این، براساس ماده 24 قانون کار، ، هیچ یک از طرفین قرارداد حق ندارند به تنهایی قرارداد کار را فسخ کنند. توجه داشته باشید که تمدید پیاپی قراردادکار مدت معین، این قرارداد را به قرارداد دائم تبدیل نمی‌کند.

قرارداد کار از نظر ساعت کاری 

قراردادکار از نظر ساعت کاری به دو نوع نیمه وقت و تمام وقت تقسیم می شوند.

قرارداد کار تمام وقت

قرادادکار تمام وقت به قراردادی گفته می شود که در آن کارگر براساس قانون کار 8 ساعت در روز و 44 ساعت در هفته کار کند واگر بیشتر از 44 ساعت در هفته مشغول به کار باشد باید برای ساعاتی که بیشتر مشغول به کار بوده است اضافه کاری دریافت کند.

قرارداد کار نیمه وقت 

در قراردادکار نیمه وقت مدت‌زمان کاری کارگر، با توجه به توافق بین کارگر و کارفرما مشخص و تعیین می شود.

نکته بسیار مهم: باید توجه داشته باشید که در هر دو حالت قرارداد نیمه وقت و تمام وقت، کارگران مشمول قانون کار هستند.

قرارداد کار مشاوره ‌ای

قرارداد مشاوره ‌ای به قراردادی گفته می شود، که کارفرما فردی را به‌عنوان مشاور به‌صورت ساعتی و با تعهد حضور در ساعات معین به کار می گیرد. نیروی متخصص مشاوره هم برای استفاده از تخصص خود به‌ صورت ساعتی، نیازمند عقد قراردادکار مشاوره‌ای می باشد.

قرارداد کار ساعتی

قراردادکار ساعتی به قراردادی گفته می شود که در آن نوع و ساعت کار، ملاک تعیین مقدار وجه پرداختی به کارگر است.

نکته :توجه داشته باشید براساس ماده 148 قانون قراردادکار تامین اجتماعی کارفرمایان ملزم هستند که حق بیمه کارگرانی را که ، قراردادکار ساعتی دارند را به ازاء هر 8 ساعت کار روزانه، معادل یک روز حق بیمه برای کارگر پرداخت کنند.

قرارداد کار پیمانکاری

قرارداد کار پیمانکاری به قراردادی گفته می شود که براساس شرایط و نیاز کارفرما تنظیم و نوشته می شود .

برای مطالعه بیشتر و دقیق تر در مورد قرارداد کار پیمانکاری از صفر تا صد روی لینک کلیک کنید.

انواع قرارداد کار پیمانکاری

قرارداد پیمانکاری دائمی

قراداد پیمانکاری موقت

قرارداد پیمانکاری پرداخت کلی

قرارداد پیمانکاری سنجشی

قرارداد پیمانکاری مدیریتی

قرارداد پیمانکاری تک‌نفره

قرارداد پیمانکاری مدیریت پروژه

قرارداد پیمانکاری طراحی و ساخت

قرارداد پیمانکاری ساخت و توسعه

قرارداد آزمایشی

با اینکه در قانون کار به صورت مستقیم به قرارداد آزمایشی اشاره ای نشده است اما براساس ماده 11 قانون کار، طرفین قرارداد می‌توانند طبق یک توافق دوطرفه در دوره آزمایشی کار، با یکدیگر همکاری کنند.

قرارداد آزمایشی به منظور ارزیابی طرفین قرارداد از یکدیگر تنظیم می شود و حداقل مدت قرارداد کار آزمایشی 3 ماه است.

قرارداد کارآموزی

قرارداد کارآموزی یکی از مهم‌ترین قراردادهای حقوقی است، که تنظیم آن برای  کارآموزی بسیار ضروری می‌باشد.

ساعات کار قرارداد کارآموزی حداکثر 6 ساعت در روز است ، که براساس این قرارداد کارآموز وظیفه انجام امور محوله و افزایش دانش و مهارت خود را دارد. قرارداد کار آموزی انواع مختلفی دارد که در زیر به بررسی آنها می پردازیم

انواع قرارداد کارآموزی

•  قرارداد کارمزدی

قرارداد کارمزدی قراردادی است که  براساس آن فرد با انجام کاری مشخص و در زمان مشخص پول دریافت می کند

در قرارداد کارمزدی، مقدار کار و زمان آن مشخص است.

 کارمزد بر اساس تعداد افرادی که کار را انجام می دهند برای سه دسته انفرادی، گروهی و جمعی تعیین می‌شود

• قرارداد مزدساعتی

قراردادهای مزدساعتی ‌نوعی از  قرارداد مزدی است اما در این قرارداد، نوع کار صرف‌نظر از میزان و مقدار آن و همچنین ساعات کار در روز، هفته یا ماه مشخص است.

نمونه قرارداد کار 

قراردادهای پرمخاطب در کسب‌وکار

علاوه بر قرارداد هایی که در بالا ذکر شد قراردادهای دیگری نیز وجود دارند که مخاطبان بسیاری دارد.

قراردادکار بازاریابی

افراد بازاریاب به دنبال ایجاد ارتباط بین مشتری، بازار هدف و محصول شرکت برای بازاریابی محصول مورد نظرشان هستند. بنابراین قراردادکار بازاریابی بر اساس چارچوب و سازوکار موردنظر بازاریاب و شرکت تعریف می‌شود و هدف قراردادکار بازاریابی ارتقا فروش و سوددهی به شرکت می باشد.

قرارداد کار خدمت مدیرعامل

اگر شرکتی قصد بهره‌مندی از خدمات تخصصی شخصی را به‌عنوان مدیرعامل در مجموعه خود داشته باشد باید با قرارداد کار خدمت مدیرعامل آن شخص را به‌عنوان مدیرعامل استخدام کند.

قرارداد کار بروکری

بروکر یا کارگزار به شخص یا شرکتی می‌گویند که واسطه بین فروشنده وخریدار است. بروکرها یا دلالان یکی از مهم‌ترین عناصر بازار هستند که باعث ایجاد جریان نقدینگی و بهره‌وری در بازار می‌شوند.

قرارداد کار بروکری یعنی کارفرما در ازای دریافت مشاوره یا واسطه‌گری انجام کار، به بروکر حق‌الزحمه می‌دهد. قرارداد کار بروکری (قرارداد کارگزاری)، برای بهره‌گیری از خدمات مشاوره‌ای هزینه زیادی برای کارفرما در بر دارد.

تنظیم قرارداد کار و شرایط آن

برای تنظیم قراردادکار شرایط و پیش نیازهایی وجود دارد که بسیار ضروری هستند که در زیر به بررسی آنها می پردازیم:

• رضایت دو طرف قراردادکار

اولین و مهم‌ترین شرط قرارداد، رضایت دو طرف قراردادکار است. یعنی هر دو طرف باید با رضایت کامل قراردادکاری را امضا کنند و تعهدات خود را بپذیرند.

•  اهلیت طرفین قرارداد کار

اهلیت طرفین قراردادکار یعنی کارگر و کارفرما باید صلاحیت انعقاد قراردادکاری را داشته باشند.

براساس قانون مدنی، فرد صغیر، مجنون و غیر رشید، اهلیت برای اعمال حق خود ندارد به همین دلیل از انعقاد قراردادکار منع می‌شود. سن قانونی در محدوده قانون کار 15 سال می باشد.

•  مشروعیت موضوع قرارداد

یکی دیگر از پیش نیازهای اساسی و ویژگی های ضروری قراردادهای کاری، مشروعیت موضوع قرارداد است. یعنی موضوع قرارداد کار کاملا مطابق شرع و قانون باشد. به عنوان مثال اگر موضوع قرادادی تهیه لوازم قمار یا اقلام دارویی تاریخ‌ گذشته و… باشد، آن قرارداد مشروعیت نداشته و باطل است.

•  معین بودن موضوع قرارداد

شرط دیگر قرارداد کار معین بودن موضوع قراردادکار است. موضوع قرارداد همان کاری است که بابت آن به کارگر، دستمزد پرداخت می‌شود. اگر کارگری در زمینه‌های مختلف مهارت دارد . باید در متن قراردادکاری کاملاً مشخص شود که برای چه کاری استخدام شده است.

نحوه نوشتن قرارداد کار

قراردادکار کارگری کتبی باید در 4 نسخه تنظیم شود یکی از این چهارنسخه به اداره محل کار تحویل داده می شود،  یک نسخه نزد کارگر می ماند و یک نسخه نیز نزد کارفرما می‌ماند. نحوه نوشتن قرارداد کار باید به‌گونه‌ای باشد که تمامی بندها وشروط لازم قراردادکاری در آن ذکر شود.

نحوه نوشتن قرارداد کار بر اساس موارد زیر است:

مشخصات طرفین

تاریخ استخدام، انعقاد و مدت قرارداد

عنوان شغلی و شرح وظایف

میزان حقوق یا نحوه محاسبه حقوق مزایا

نحوه پرداخت دستمزد

قوانین و شرایط ساعات کاری

قوانین و شرایط تعطیلات (رسمی، مرخصی یا آخر هفته)

محل انجام کار

تعریف شرایط محرمانگی سازمان و قوانین شرکت

تمدید قرارداد

تسویه‌حساب

مواردی که عرف و عادت شغلی یا محل کار ایجاب کند

علاوه بر مواردی که در بالا ذکر شد ، مواردی دیگری مانند:شرایط بازنشستگی، شرایط فسخ قرارداد، مشخص‌شدن دائم یا موقت بودن قرارداد، بیمه، اخراج و سنوات و … نیز بهتراست به فهرست بالا اضافه شود.

دلایل اهمیت تنظیم قراردادکار براساس قانون کار

• ایجاد اعتماد در طرفین قراردادکاری (کارگر و کارفرما)
• ایجاد انگیزه در کارمندان
• پیشگیری از ضررهای جبران ناپذیر برای کارگران و کارفرمایان

پرسش های مهم و اساسی درباره قراردادکار

آیا هرکاری نیاز به قرارداد دارد؟

بله ،داشتن قرارداد یک راه حل قانونی برای حل کردن مشکلات احتمالی و ایجاد  تعهد بین دو طرف می باشد.

شرایط صحت متن قرارداد کار چیست؟

مشخص بودن نوع کار و وظیفه ای که کارگر باید انجام بدهد

ذکر حقوق

ذکر مزایا

ذکر مواردی مانند ساعات کار، مرخصی، روزهای تعطیل

محل دقیق انجام کار

درج شماره حساب کارگر

تاریخ انعقاد قرارداد

مدت قرارداد

مشروعیت و معین بودن

تعیین موارد خاص مرتبط با عرف و عادت شغل یا محل

حسن انجام کار در قرارداد چیست؟

حسن انجام کار در قرارداد به معنی تعهد کارگر برای  انجام کار و قبول خسارت  احتمالی است که ممکن است از جانب او به کارفرما تحمیل شود. معمولاً حسن انجام کار در قرارداد از طریق دریافت سفته از کارگر صورت می‌گیرد.

ویژگی های قرارداد کار

قانون کار دارای چهار ویژگی زیر می باشد:

• قرارداد کار ، قرارداد معین مدت مشخص است : یعنی برای این عقد در قانون عنوان،قواعد و قوانین مشخصی  در نظر گرفته شده است  تا بی نظمی در این عقود کاهش پیدا کند،از جمله عقود معین می توان به :عقد اجاره،عقد بیع،عقد وکالت،عقدکفالت،عقد رهن ،عقد هبه،عقد عاریه و…. اشاره کرد که شرایط همه این عقد ها در قانون مشخص شده است.

• قرارداد کار ، قراردادی رضایی  است : یعنی فقط رضایت طر فین قرارداد برای تنظیم آن کافی است و به تشریفات خاصی نیاز ندارد و می توان قراردادکار را به صورت کتبی و یا شفاهی منعقد کرد.

• قرارداد کار ، قراردادی معوض است. قرارداد معوض به قراردادی گفته می شود که طرفین آن به هم متعهد می شوند و ملزم به پرداخت عوض آن هستند. در قرارداد معوض کارگر برای کاری که انجام می دهد حق و زحمه و یا مزد دریافت می کند و کارفرما برای کاری که کسی برای او انجام می دهد به او اجرت می دهد.

• قانون کار یک قانون آمره است . و در قرارداد کار نمی توان برای کارگر مزایایی کمتر از میزانی که در قانون کار در نظر گرفته شده پرداخت کرد. جز مواردی که خود قانون اجازه آن را می دهد.

تعلیق قرارداد کار چیست؟

به توقف ارتباط کارفرما و کارگر به صورت موقت تعلیق قرارداد کار می گویند.

تعلیق قرارداد کار دارای شرایط خاص و مشخصی است که در زیر به بررسی آنها می پردازیم

براساس ماده 15 قانون کار هر زمانی که به دلیل بروز حوادث غیرقابل پیش بینی و یا به صورت فورس ماژو ویا قوه قهریه (حادثه‌ای که به فرد متعهد مربوط نمی شواند و نمی تواند در آن تاثیر داشته باشد.) تمام یا بخشی از فعالیت های کاری مرتبط با قرارداد به صورت موقت تعطیل شود و کارگر و کارفما نتوانند به تعهدات خود عمل کنند در این صورت قراردادکاری به حالت تعلیق درمی اید

براساس همین ماده از قانون پس از رفع شدن مواردی که مانع از ادامه کار می شدند ، قرارداد کاری با احتساب سابقه کاری (افزایش مزد مطابق قانون کار در هر سال و بازنشستگی) به حالت اول برمی گردد.

موارد تعلیق قرار داد کار 

حوادث غیر قابل پیش بینی مانند: جنگ،زلزله ،سیل و …

بیماری و دریافت مرخصی استعلاجی

بارداری و دریافت مرخصی زایمان و بارداری

مرخصی تحصیلی

مرخصی بدون حقوق

انجام خدمت نظام وظیفه

مشارکت داوطلبانه در جنگ

و …

عدم وجود قرارداد بین کارفرما و کارگر

یکی از سوالات و مسائل مهم در رابطه با قرارداد ها عدم وجود  قرار داد بین کارگر و کرفرما است، سوالی که همیشه ذهن افرادی که قرارداد ندارند را مشغول می کند این است که نداشتن قرارداد کار چه تبعاتی دارد و چه مشکلاتی را به وجود می آورد؟

نداشتن قرارداد کارفرما و کارگر به ضرر کارفرما می باشد و می‌تواند تبعات سنگینی را برای کارفرما به دنبال داشته باشد. در صورت نداشتن قرار داد ، رابطه طرفین به صورت دائمی تلقی شود و کارفرما حق ندارد کارگر را اخراج کند. و همچنین از طرف دیگر، کارگر می‌تواند هرادعا و شکایتی را در خصوص حقوق و مزایای خود در اداره کار مطرح کند زیرا به دلیل وجود نداشتن سند حقوقی مکتوب ، جزئیات حقوق ماهیانه کارگر مشخص نیست.

از طرف دیگر، وقتی کاری که کارفرما مسئولیت آن را برعهده کارگر می گذارد ، دارای جنبه‌ها و جزئیات بیشتری باشد مشکلات بیشتری برای کارفرما به وجود می آیند. به عنوان مثال، اگر کارفرما اطلاعات محرمانه‌ای در اختیار نیروی کار قرار دهد و انتظار داشته باشد  که محرمانگی اطلاعات حفظ شود، بدیهی است که بدون وجود قرارداد، قرار دادن چنین تعهدی به عهده نیروی کار، بسیار دشوار خواهد بود. ضمن آنکه کارفرما نیز برای اثبات لزوم حفظ محرمانگی اطلاعات خود از سوی کارگر یا کارمند، با مشکل رو به رو خواهد شد.

به همین دلیل این ذهنیت که بدون یک توافق مکتوب، شرایط بهتری برای کارفرما رقم می‌خورد یک تصور نادرست و اشتباه است که ممکن است ضررهای جبران ناپذیری را برای کارفرما به دنبال داشته باشد پس توصیه ما به شما این است که حتما با تمام کارمندان خود قرارداد کتبی داشته باشید.

ممنون از اینکه تا انتهای مطلب با ما همراه بودید شما میتوانید برای دریافت مشاوره قرارداد کار از طریق راه های ارتباطی با کلینیک اداری آسان کار  تماس حاصل نماید و مشاوره تخصصی در زمینه  قرارداد کار دریافت کنید . مشاورین و پرسنل ما همواره آماده پاسخگویی به سوالات شما چه به صورت حضوری  و چه به صورت غیر حضوری هستند .

ما همواره در بخش نظرات منتظر پرسش ها و دیدگاه های شما هستیم .