میزان ساعت کاری وزارت کار در سال 1402

ساعت کاری، به مدت زمان لازم جهت کار کارکنان در شرکت اشاره دارد. زمانی که کارگر یا کارمندی به استخدام یک مجموعه در می‌آیند، بر اساس قرارداد کاری موظف به انجام کار در ساعات مشخصی از روز می‌شوند. این یعنی کارکنان باید در راس ساعت مقرر در محل کار حضور پیدا کرده و تا ساعت مشخصی را در شرکت یا کارگاه سپری نمایند. ساعت کاری طبق قانون کار مشخص شده و نباید از آن کمتر یا بیشتر شود. البته در صورت بیشتر شدن ساعت کاری، آن را به عنوان اضافه کاری در نظر می‌گیرند و هزینه آن را به کارمند پرداخت می‌نمایند. حال بهتر است ببینیم که میزان ساعت کاری وزارت کار در سال 1402 چه مقدار عنوان شده است.

ساعت کاری چیست؟

در رابطه با تعریف و مفهوم ساعت کاری میتوانیم به ماده 51 قانون کار اشاره کنیم. در این ماده آمده است که ” ساعت کار در این قانون مدت زمانی است که کارگر نیرو یا وقت خود را به منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار می‌دهد. به غیر از‌ مواردی که در این قانون مستثنی شده است ساعات کار کارگران در شبانه روز نباید از 8 ساعت تجاوز نماید. ‌تبصره 1 – کارفرما با توافق کارگران، نماینده یا نمایندگان قانونی آنان می‌تواند ساعات کار را در بعضی از روزهای هفته کمتر از میزان مقرر و در دیگر‌ روزها اضافه بر این میزان تعیین کند به شرط آن که مجموع ساعات کار هر هفته از 44 ساعت تجاوز نکند. ‌تبصره 2 – در کارهای کشاورزی کارفرما می‌تواند با توافق کارگران نماینده یا نمایندگان قانونی آنان ساعات کار در شبانه روز با توجه به کار، عرف و‌ فصول مختلف تنظیم نماید.”

پس با توجه به این ماده قانونی میتوان گفت ساعت کاری همان مدت زمانی است که کارگر در اختیار کارفرما بوده و به انجام وظایف خود در شرکت یا کارگاه می‌پردازد. همانطور که در این ماده ذکر شده است، ساعت کار کارگران نباید بیشتر از 8 ساعت در روز باشد. مگر در مواردی خاص. همچنین کارفرما میتواند در صورت رضایت کارگر، ساعت کاری برخی از روزها را کمتر و برخی دیگر از روزها را بیشتر نماید. اما به طور کل نباید مجموعه ساعات کاری در یک هفته بیش از 44 ساعت شود.

ساعت کاری و ماده 52 قانون کار

یکی دیگر از مواد قانونی که در آن به ساعت کاری اشاره شده است، ماده 52 قانون کار است. طبق این ماده “در کارهای سخت و زیان‌آور و زیر زمینی، ساعات کار نباید از شش ساعت در روز و 36 ساعت در هفته تجاوز نماید. ‌تبصره – کارهای سخت و زیان‌آور و زیر زمینی به موجب آیین‌نامه‌ای خواهد بود که توسط شورای عالی حفاظت فنی و بهداشت کار و شورای عالی‌کار تهیه و به تصویب وزرای کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواهد رسید.”

این یعنی کارهایی که طبق شوراهای مذکور به عنوان کارهای سخت و زیان آور تلقی می‌شوند، نباید بیش از 6 ساعت کاری در روز داشته باشند. همچنین میزان ساعات کاری هفته در چنین شغل‌هایی نباید بیش از 36 ساعت شود. بنابراین میتوان گفت ساعات کاری شغل‌های معمولی 8 ساعت و شغل‌های زیان آور و زیر زمینی 6 ساعت می‌باشد.

ساعت کاری روزانه و ساعت کاری هفتگی و ماهانه

در قانون کار نسبت به ساعات کاری در روز، هفته و ماه اشاره شده است. اما راجع به اینکه ساعت کاری از چه زمانی شروع شده و تا کی ادامه داشته باشد، صحبتی نشده و این بستگی به کارفرما و شرایط کاری دارد. با این حال همانطور که اشاره شد برای مشاغل عادی 8 ساعت کار در روز و برای مشاغل سخت و زیان آور 6 ساعت در روز به عنوان ساعت کاری در نظر گرفته شده است. همچنین ساعات کار هفتگی 44 ساعت و 36 ساعت می‌باشد. پس ساعات کار هفتگی 44 ساعت مقرر شده و روز جمعه نیز روز تعطیل رسمی با مزد در نظر گرفته می‌شود. بنابراین در حالت عادی 44 ساعت کار باید در 6 روز کاری انجام شود. برای محاسبه ساعت کاری قانون کار در سال 1402 هم باید همچون سالهای گذشته عدد 44 را بر 6 تقسیم کرد. حاصل آن هم ساعت کاری روزانه قانون کار است که به طور دقیق برابر با 7 ساعت و 33 دقیقه می‌شود.

ساعت کاری وزارت کار 1402 به تفکیک ماه

برای به دست آوردن ساعت کاری ماهانه قانون کار در سال 1402، باید از همان 44 ساعت کار در طی یک هفته و 7 ساعت و 33 دقیقه در روز استفاده کرد. البته همانطور که میدانیم ساعت کاری موظفی کارگران 1402 در تمام ماه‌های سال یکسان نبوده و با هم فرق دارد. این عدم تساوی به خاطر یکسان نبودن روزهای ماه، تعداد تعطیلات رسمی در هر ماه و همچنین تعداد جمعه‌های ماه است. بر این اساس میتوان با توجه به جدول ساعت کاری 1402 که در بسیاری از منابع در دسترس است، به میزان ساعت کاری دقیق در هر ماه به خوبی پی برد.

حال در اینجا به تفکیک ماه‌های سال، به ساعات کار موظفی کارگران در سال 1402 اشاره می‌کنیم:

• ساعت کار موظفی کارگر در فروردین 1402: با احتساب 31 روز فروردین ماه و تعداد 4 جمعه به همراه تعداد تعطیلات رسمی 6 روز، تعداد روزهای کاری برابر با 21 روز بوده که بر اساس آن ساعات کار موظفی کارگر 154 ساعت می‌شود.
• ساعت کار موظفی کارگر در اردیبهشت 1402: با احتساب 31 روز اردیبهشت ماه و تعداد 5 جمعه به همراه تعداد تعطیلات رسمی 3 روز، تعداد روزهای کاری برابر با 23 روز بوده که بر اساس آن ساعات کار موظفی کارگر 169 ساعت می‌شود.
• ساعت کار موظفی کارگر در خرداد 1402: با احتساب 31 روز خرداد ماه و تعداد 4 جمعه به همراه تعداد تعطیلات رسمی 2 روز، تعداد روزهای کاری برابر با 25 روز بوده که بر اساس آن ساعات کار موظفی کارگر 183 ساعت می‌شود.
• ساعت کار موظفی کارگر در تیر 1402: با احتساب 31 روز تیر ماه و تعداد 5 جمعه به همراه تعداد تعطیلات رسمی 1 روز، تعداد روزهای کاری برابر با 25 روز بوده که بر اساس آن ساعات کار موظفی کارگر 183 ساعت می‌شود.
• ساعت کار موظفی کارگر در مرداد 1402: با احتساب 31 روز مرداد ماه و تعداد 4 جمعه به همراه تعداد تعطیلات رسمی 1 روز، تعداد روزهای کاری برابر با 26 روز بوده که بر اساس آن ساعات کار موظفی کارگر 191 ساعت می‌شود.
• ساعت کار موظفی کارگر در شهریور 1402: با احتساب 31 روز شهریور ماه و تعداد 5 جمعه به همراه تعداد تعطیلات رسمی 3 روز، تعداد روزهای کاری برابر با 23 روز بوده که بر اساس آن ساعات کار موظفی کارگر 169 ساعت می‌شود.
• ساعت کار موظفی کارگر در مهر 1402: با احتساب 30 روز مهر ماه و تعداد 4 جمعه به همراه تعداد تعطیلات رسمی 2 روز، تعداد روزهای کاری برابر با 24 روز بوده که بر اساس آن ساعات کار موظفی کارگر 176 ساعت می‌شود.
• ساعت کار موظفی کارگر در آبان 1402: با احتساب 30 روز آبان ماه و تعداد 4 جمعه به همراه تعداد تعطیلات رسمی 0 روز، تعداد روزهای کاری برابر با 26 روز بوده که بر اساس آن ساعات کار موظفی کارگر 191 ساعت می‌شود.
• ساعت کار موظفی کارگر در آذر 1402: با احتساب 30 روز آذر ماه و تعداد 4 جمعه به همراه تعداد تعطیلات رسمی 1 روز، تعداد روزهای کاری برابر با 25 روز بوده که بر اساس آن ساعات کار موظفی کارگر 183 ساعت می‌شود.
• ساعت کار موظفی کارگر در دی 1402: با احتساب 30 روز دی ماه و تعداد 5 جمعه به همراه تعداد تعطیلات رسمی 0 روز، تعداد روزهای کاری برابر با 25 روز بوده که بر اساس آن ساعات کار موظفی کارگر 183 ساعت می‌شود.
• ساعت کار موظفی کارگر در بهمن 1402: با احتساب 30 روز بهمن ماه و تعداد 4 جمعه به همراه تعداد تعطیلات رسمی 3 روز، تعداد روزهای کاری برابر با 23 روز بوده که بر اساس آن ساعات کار موظفی کارگر 169 ساعت می‌شود.
• ساعت کار موظفی کارگر در اسفند 1402: با احتساب 29 روز اسفند ماه و تعداد 4 جمعه به همراه تعداد تعطیلات رسمی 2 روز، تعداد روزهای کاری برابر با 23 روز بوده که بر اساس آن ساعات کار موظفی کارگر 169 ساعت می‌شود.

باید اشاره شود که ساعات کار هفتگی به صورت تعداد روزهای کاری طول هفته * 7.33 به دست می‌آید. همچنین جمع کل ساعات کارگر در طول یک سال به عدد 2120 ساعت می‌رسد. در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر با کارشناسان آسان کار در تماس باشید.

تغییر ساعات اداری از خرداد 1402

یکی از تغییرات ساعات اداری که در سال 1402 شاهد هستیم، مربوط به تغییر صورت گرفته در خرداد ماه سال جاری است. طبق مصوبه جدید، ساعات اداری شرکت‌های دولتی از 6 صبح شروع شده و در ساعت 14:45 خاتمه پیدا می‌کند. این تغییر ساعت از تاریخ پانزدهم خرداد ماده آغاز شده است تا عمده مدارس تعطیل شده باشند. تغییر ساعت اداری از 15 خرداد ماه تا 15 شهریور ادامه داشته و پس از آن به حالت قبلی خود باز می‌گردد. در این رابطه هم میتوانیم به متن اطلاعیه یکی از دستگاه‌های ستادی مستقر در تهران نگاهی داشته باشیم:

” در اجرای تصویب‌ نامه شماره ۲۴۳۱۸۷/۶۱۰۱۱هـ تاریخ ۲۸/۱۲/۱۴۰۱ هیأت محترم وزیران با موضوع مدیریت مصرف انرژی در ایام تابستان به استحضار می‌رساند: ساعت کاری کارکنان سازمان متبوع و دستگاه های تابعه از تاریخ ۱۵/۳/۱۴۰۲ لغایت ۱۵/۰۶/۱۴۰۲ از ساعت ۶ صبح الی ۱۴:۴۵ خواهد بود. بدیهی است میزان حضور کارمندان در طول روز مطابق با ضوابط و مقررات ماده (۸۷) قانون مدیریت خدمات کشوری (رعایت سقف ۴۴ ساعت کار در هفته) می‌باشد. خواهشمند است دستور فرمایید موضوع به طور مقتضی به همکاران محترم زیرمجموعه منعکس و به نحوی برنامه ریزی شود که در انجام فعالیت‌ها و مأموریت‌های سازمان هیچگونه اختلالی ایجاد نشود.”

ساعت کاری 192 ساعت یا 176 ساعت؟

شاید مشاهده کرده باشید که در برخی از مشاغل، ساعات کاری 192 ساعت در ماه عنوان شده است. ساعات کاری روزانه هر ارگانی میتواند متفاوت باشد و این موضوع به نوع کار و نظر کارفرما بستگی دارد. همچنین ساعات کاری ماهانه بسته به تعداد تعطیلات رسمی هر ماه با تغییراتی همراه است. حال ساعت کار 192 ساعت در حالتی درست است که در ماه سی روزه غیر از 4 جمعه، تعطیلات رسمی دیگری وجود نداشته باشد و کارگر تمامی روزهای دیگر را به کار بپردازد. حال ساعات کاری 176 ساعت در ماه که در ماده 84 قانون کار نیز عنوان شده است، به 8 ساعت کار در روز و 44 ساعت کار در هفته اشاره دارد. جمع هر 4 هفته متوالی هم نباید از 176 ساعت تجاوز کند.

ساعت کاری در روزهای پنجشنبه

در بسیاری از شرکت‌ها شاهد این هستیم که ساعات کاری در روزهای پنجشنبه نصف روزهای دیگر است. اگر بخواهیم به دلیل این موضوع بپردازیم میتوانیم به ماده 51 قانون کار و تبصره آن نگاهی داشته باشیم. در این ماده اشاره شده است که ممکن است در برخی روزهای هفته، ساعات کاری کمتر از میزان معین و در برخی دیگر بیشتر از میزان معین باشد. البته این موضوع به شرطی است که جمع ساعات کاری در هفته، بیش از 44 ساعت نشود. از این رو در شرکت‌ها و کارگاه‌هایی که در روزهای شنبه تا چهارشنبه ساعت کاری بیشتری دارند، روزهای پنجشنبه باید به مدتی سرکار باشند که جمع ساعات هفتگی بیش از 44 ساعت نشود. برای همین است که برخی شرکت‌ها در روزهای پنجشنبه ساعت 12 و برخی دیگر ساعت 1 یا 2 تعطیل می‌شوند. پس محاسبه ساعات کاری روز پنجشنبه باید بر اساس روزهای دیگر هفته صورت بگیرد

محاسبه حقوق و مزایای کارگران پاره وقت و ساعتی

محاسبه حقوق و مزایای کارگران ساعتی و پاره وقت نسبت به افرادی که به طور کامل به کار می‌پردازند، کمی پیچیده‌تر است. برای این دسته از کارگران، کارفرما باید مزد و مزایا و بیمه روزهای تعطیل را نیز به نسبت کارکرد کارگر محاسبه کرده و به او پرداخت نماید. جهت محاسبه تعداد روزهای بیمه و حقوق و مزایا هم باید نسبت کارکرد کارگر در طی ماه مشخص شود و هم اینکه اگر کارگر به صورت تمام وقت کار میکرد، چه مقدار حقوق و بیمه دریافت می‌کرد. پس از محاسبه این مقادیر، باید مقدار هر دو حالت به دست آمده را در هم ضرب کرد. جهت محاسبه نسبت کارکرد کارگران پاره وقت و ساعتی باید کارکرد واقعی و ساعت کار انجام گرفته کار در طول ماه به ساعات کاری موظف در همان ماه تقسیم شود.

هر آنچه که باید از تسویه حساب در قانون کار بدانید

مواردی که در تسویه حساب باید لحاظ شوند

زمانی که یک کارگر یا کارمند در مجموعه‌ای استخدام می‌شود، کارفرما موظف به پرداخت کلیه حق و حقوق او فارغ از دائمی یا موقت بودن قرارداد او می‌شود. در واقع چه از قرارداد کار موقت و چه از قرارداد کار غیر موقت برای پرسنل استفاده شود، کارفرما موظف است به پرداخت کلیه حقوق کارگر پایبند باشد. بر این اساس کارگر علاوه بر حقوق ماهانه خود، باید حقوق دیگری چون حق مسکن، بن کارگری، حق خوار و بار و حق اولاد و عائله بندی را نیز دریافت نماید. از دیگر حقوق او هم باید به محاسبه عیدی و پاداش سالانه اشاره کرد که کارفرما باید طبق مصوبه وزارت کار آن را پرداخت نماید. همچنین در صورتی که کارگر از مرخصی‌های تعیین شده خود استفاده نکند، باید به ازای آنها مبلغی به او پرداخت شود. تعداد مرخصی‌های ذخیره شده در هر سال هم 9 روز است که به ازای هر یک روز آن باید دستمزد یک روز کار پرداخت گردد.

در کنار این موارد محاسبه سنوات هم از دیگر حقوق یک کارگر یا کارمند است که کارفرما موظف به پرداخت آن می‌باشد. میزان سنوات هم به ازای هر یک سال کار، معادل یک ماه حقوق است. در صورتی هم که مدت زمان خدمت کمتر از یک سال باشد، به ازای هر ماه باید حقوق 2.5 روز به کارگر پرداخت شود. پس همانطور که ملاحظه کردید کارمند از حق و حقوق زیادی برخوردار است که تمامی آنها هنگام تسویه حساب باید مدنظر قرار بگیرند.

شکایت از کارفرما بعد از تسویه حساب

در صورتی که کارفرما به شکل کامل به تسویه حساب با کارمند نپردازد، کارمند حق شکایت از او را خواهد داشت. برای شکایت از کارفرما هم یک سری اقدامات لازم است که در اینجا به آنها اشاره می‌کنیم:

• در ابتدا کارمند یا کارگر باید شعبه بیمه گذار تامین اجتماعی خود را پیدا کند و از طریق آن شعبه اداره کار و امور اجتماعی را بیابد.
• پس از آن باید به اداره کار مراجعه کرده و از واحد ارجاع آن یک نامه برای شعبه بیمه گذار دریافت کرد.
• بعد از دریافت نامه باید به کارگزاری بیمه تامین اجتماعی مراجعه کرد و در آنجا به جمع آوری سوابق بیمه ای خود پرداخت.
• با جمع کردن سوابق بیمه، باید مجددا به اداره کار مراجعه کرده و فرم‌های دادخواست را دریافت کرد. در این فرم یک سری اطلاعات لازم است که از میان آنها باید به اطلاعات شخصی، محل کار و دلایل تنظیم دادخواست شکایت از کارفرما اشاره کرد. در این بخش باید علت شکایت از کارفرما را ذکر کرد.
• پس از تکمیل فرم، اداره کار یک نامه با توجه به درخواست به عنوان نامه سازش میدهد که باید آن را به کارفرما ارائه داد. این نامه برای حضور در جلسه سازش است که اغلب 2 هفته بعد از ارائه دادخواست برگزار می‌شود
• جلسه سازش در اداره کار برگزار می‌شود و هر دو طرفین باید در آن حضور پیدا کنند. برای شرکت در جلسه نیاز به ارائه دلایل و مدارک لازم است تا از طریق آن جلسه به نتیجه مثبتی برسد. حال اگر در طی جلسه سازشی میان اعضا صورت نگیرد، کار به جلسه حل اختلاف می‌رسد. در این جلسه هم رای نهایی بر اساس مدارک و مستندات موجود صادر می‌شود.

مهلت تسویه حساب با کارگر

زمانی که یک قرارداد به پایان برسد یا با توافق طرفین فسخ شود، باید برای تسویه حساب با کارگر اقدام کرد. پس از آن میتوان قرارداد را تمدید کرده و مجددا به کار پرداخت. با این حال در قانون کار ایران، هیچ مهلت زمان خاصی جهت تسویه حساب با کارگر مشخص نشده است. اما روال کار عموما به این شکل است که کارفرما پس از چند روز از اتمام قرارداد یا فسخ، باید نسبت به تسویه حساب با کارگر خود اقدام کند. حال اگر این مدت زمان بیش از حد شود، کارگر میتواند با مراجعه به اداره کار پیگیری‌های لازم و شکایت را انجام دهد.